Κάθε χρόνο τέτοια εποχή ακούμε συχνά πυκνά για τον προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που είτε πρόκειται απλά να συμμετέχουν στις συνήθεις αθλοπαιδιές του σχολείου τους ή συμμετέχουν πιο σοβαρά σε κάποια οργανωμένη ομάδα, με συγκεκριμένες ώρες προπόνησης την ημέρα, αγώνες, πρωταθλήματα κλπ.
Τι περιλαμβάνει όμως ο καρδιολογικός έλεγχος σε αυτές τις ηλικίες και γιατί είναι τόσο σημαντικός?
Ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος, για να είναι πλήρης, πρέπει να περιλαμβάνει την κλινική εξέταση από εξειδικευμένο παιδοκαρδιολόγο, το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το έγχρωμο triplex καρδιάς και μεγάλων αγγείων. Αυτά τα τρία στοιχεία συμπληρώνουν και δεν αντικαθιστούν το ένα το άλλο, ενώ ο συνδυασμός τους αποτελεί έναν πολύ ενδελεχή έλεγχο που προστατεύει το παιδί από όλα εκείνα τα άσχημα συμβάντα που ακούμε κάποιες φορές στις ειδήσεις να συμβαίνουν σε νεαρούς αθλητές την ώρα της άσκησης.
Ο εξειδικευμένος και έμπειρος παιδοκαρδιολόγος είναι σε θέση τις περισσότερες φορές μόνο και μόνο με την ακρόαση να διαχωρίσει το υγιές παιδί με το αθώο φύσημα από το παιδί του οποίου το φύσημα οφείλεται σε κάποιο παθολογικό αίτιο (πχ σε κάποια επικοινωνία ή «τρυπίτσα» μεταξύ των καρδιακών κοιλοτήτων, σε κάποια στενή βαλβίδα κλπ). Παρατηρεί τον τρόπο αναπνοής του παιδιού, ψηλαφά την κοιλίτσα και τις σφύξεις στα πόδια του, ακροάζεται εκτός από την καρδιά και τα πνευμόνια του και βγάζει, με την εξέταση και μόνο, πολύ σημαντικά συμπεράσματα για την υγεία του παιδιού.
Όμως, υπάρχουν παραλλαγές του φυσιολογικού, απλές ή και πιο σύμπλοκες παθήσεις, οι οποίες οφείλονται στα «ηλεκτρικά καλώδια» της καρδιάς και γίνονται εμφανείς μόνο στο ηλεκτροκαρδιογράφημα. Τέτοιες είναι η καλοήθης και πολύ συνηθισμένη αναπνευστική αρρυθμία, οι απλές μεμονωμένες έκτακτες συστολές, αλλά και οι πιο σύμπλοκες καταστάσεις, όπως το σύνδρομο του παρατεταμένου QTc, το σύνδρομο Brugada, το σύνδρομο Wolff-Parkinson-White, των οποίων η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μπορούν να κάνουν τη διαφορά στο φαινομενικά «υγιές» παιδί.
Το τρίτο σκέλος του προληπτικού καρδιολογικού ελέγχου στα παιδιά σχολικής ηλικίας είναι το έγχρωμο triplex καρδιάς και μεγάλων αγγείων, καθόλου «τρίτο» από άποψη σημασίας και καθόλα σημαντικότατο. Το triplex καρδιάς και μεγάλων αγγείων είναι αυτό που τελικά θα μας βεβαιώσει μια υγιή καρδιά, έτοιμη να ανταπεξέλθει στην όποιας βαρύτητας και έντασης αθλητική δραστηριότητα, δίχως να εκθέσουμε το παιδί σε κίνδυνο. Παράλληλα, είναι αυτή η εξέταση που θα μας αποκλείσει παθήσεις που μπορεί να είναι σπάνιες στο γενικό πληθυσμό, είναι, ωστόσο, πολύ σοβαρές και συνήθως με άσχημη έκβαση. Τέτοιες είναι η ανώμαλη έκφυση των στεφανιαίων αρτηριών, η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια και άλλες σπάνιες μορφές καρδιομυοπαθειών, όπως η σπογγώδης καρδιομυοπάθεια, η αρρυθμιογόνος δεξιά κοιλία κλπ. Σε αυτές τις παθήσεις τα ευρήματα από την κλινική εξέταση μπορεί να είναι πολύ ήπια και δυσανάλογα σε σχέση με την βαρύτητα της νόσου και εύκολα ξεγελούν τα αυτιά και τα μάτια μας, ενώ και το καρδιογράφημα δεν είναι απαραίτητο ότι θα βοηθήσει. Έρχεται λοιπόν το triplex να ανιχνεύσει και να κάνει τη διαφορά στην έκβαση τέτοιου είδους σοβαρότατων ασθενειών, των οποίων τα συμπτώματα εκδηλώνονται δυστυχώς κυρίως κατά την έντονη σωματική δραστηριότητα.
Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο προαναφερόμενος έλεγχος, δηλαδή η εξέταση από εξειδικευμένο παιδοκαρδιολόγο, το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το έγχρωμο triplex καρδιάς, είναι ακίνδυνος, δεν περιέχει δηλαδή κανενός είδους ακτινοβολία για το παιδί και ανώδυνος, ενώ γίνεται σε μια ηλικία που τα περισσότερα παιδιά συνεργάζονται καλά με το γιατρό, ώστε τα αποτελέσματα να είναι έγκυρα και αξιόπιστα. Όπως λοιπόν λέω συχνά στους γονείς, «είναι ένας έλεγχος που καλό είναι να γίνεται για να κοιμόμαστε όλοι ήσυχα τα βράδια»!
Καλή σχολική χρονιά σε όλους με μια υγιή και αθλητική καρδιά!
