Του Νίκου Τσούλια
Ο πιο περίεργος τόπος, που δεν κατανοείς κατά πόσο είναι αυθύπαρκτος ή είναι δική σου επινόηση. Κάνεις μια συζήτηση, στην οποία δεν ξέρεις πώς ακριβώς συμμετέχεις και με ποιον τρόπο ακριβώς συζητάς. Οι σκέψεις σου δεν είναι πάντα εκείνες του όποιου ορθού λόγου σου, ανακατώνονται με τη φαντασία σου και με τις ονειροπολήσεις σου και δεν λειτουργείς πάντα ως υποκείμενο και ως εκφραστής του εαυτού σου. Νιώθεις να διαχέεσαι στους διάφορους ήρωες των μυθιστορημάτων ή να διαμοιράζεται η σκέψη σου στις επιμέρους θεωρήσεις των δοκιμίων ή να διαμορφώνεις κάποια φευγαλέα σχήματα και σύμβολα στις πολλαπλές διαστρωματώσεις των ποιημάτων.
Ένας παράξενος διάλογος με το συγγραφέα, με τις εποχές, με τους πολιτισμούς ξεκινάει με το διάβασμα του βιβλίου και συνεχίζεται καιρό και μετά απ’ αυτό ανάλογα με την ακτινοβολία της γραφής. Όχι, δεν μεταφέρεσαι σε άλλες εποχές και σ’ άλλους τόπους, ανακατεύεις και ανακατεύεσαι σε παρελθόντα και σε παρόντα χρόνο, μεταμορφώνεις τη γραφή του συγγραφέα και μεταμορφώνεσαι και εσύ σ’ ένα σκηνικό, στο οποίο η πραγματικότητα ζυμώνεται και αναπλάθεται με τη φαντασία, χωρίς να έχουν διακριτά τα μεταξύ τους σύνορα και ποτέ δεν σε νοιάζει αυτό – ίσα ίσα το επιδιώκεις για να πάρεις εκδίκηση από το χρόνο που επελαύνει εναντίον όλων, για να άρεις τις αποστάσεις του χρόνου και του χώρου που απομακρύνουν τους ανθρώπους.
Ένα οδοιπορικό του εαυτού σου που δεν μπορείς να το βρεις με κανέναν άλλο τρόπο. Είναι η απόλυτα ξεχωριστή συνάντηση με τον εαυτό σου. Κουβεντιάζεις με τον εαυτό σου. Δεν είσαι μόνος αλλά και δεν έχεις τους περιορισμούς της χωρίς ουσία συζήτησης, που τόσο πολύ ανθοφορεί στους ζωντανούς διαλόγους των ανθρώπων. Στοχάζεσαι με μια πολύ ξεχωριστή ενδοσκόπηση σε μύχιες περιοχές της σκέψης σου και βρίσκεις αθέατες όψεις της ψυχής σου. Ονειροπολείς και φαντασιώνεσαι με μια πρωτόγνωρη ελευθερία. Το συναίσθημά σου είναι σε διαρκή εγρήγορση, σαν έτοιμο από καιρό για να στραφεί προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, για να συναντήσει δικές του εκφράσεις που μόνο το διάβασμα με τόση γενναιοδωρία χαρίζει.
Συμμετοχή σε ένα πανηγύρι ιδεών για τον κόσμο και θεωριών, για την ίδια τη ζωή. Γιατί είναι φοβερά όμορφο να παίρνεις μέρος στα μεγάλα ερωτήματα και στους αέναους υπαρξιακούς προβληματισμούς, που διαχρονικά αναδύονται στην ιστορία του ανθρώπου. Να ρωτάς και να παίρνεις απαντήσεις, να επιμένεις ή να αναθεωρείς τις απόψεις σου, να ζυμώνεσαι και να μεταμορφώνεσαι – χωρίς να το συνειδητοποιείς κάθε φορά – με όλα τα ιερά τέρατα του πνεύματος του ανθρώπου. Να έχεις μια προνομιακή θέση σ’ αυτό το πανηγύρι των ιδεών και των θεωριών, γιατί συνδιαλέγεσαι στο συνολικό σκηνικό του διαβάσματος με τον Όμηρο, τον Αριστοτέλη, τον Θουκιδίδη, τον Καντ, τον Καρτέσιο, το Νεύτωνα, τον Ντοστογιέφκσι, τον Τολστόι, τον Αϊνστάιν…
Είναι μια μορφή τέχνης. Η αισθητική της ανάγνωσης, η εικόνα του ανθρώπου που διαβάζει είναι η επιτομή του στοχασμού και της αναζήτησης. Και ο αναγνώστης είναι ο καλλιτέχνης που με αφορμή το βιβλίο πλάθει και αναπλάθει την αφήγηση της ζωής, και της δικής του ζωής. Διαβάζοντας θέτεις σε δοκιμασία τις δικές σου εμπειρίες, τις ξανασυζητάς με τον εαυτό σου και προσπαθείς να απαλύνεις την τραχύτητα των λανθασμένων επιλογών σου και των αδικιών που έχεις προκαλέσει. Ναι, το διάβασμα είναι και μια μορφή εσωτερικής, αυτόβουλης και ελεύθερης ψυχοθεραπείας. Είναι μια δυνατότητα πολύ ξεχωριστής εξομολόγησης, της πιο κρυφής αλλά και της πιο αυθεντικής εξομολόγησης. Είσαι μόνος απέναντι από τον εαυτό σου. Καθρεφτίζεσαι στο κάτοπτρο της ζωής για να δεις τη διαδρομή σου, για να νοσταλγήσεις το παρελθόν, για να επινοήσεις το μέλλον.
Επαναστατική πράξη, γιατί ο αναγνώστης είναι ποιητής. Δημιουργεί έναν δικό του κόσμο, στον οποίο επιχειρεί την αυτοπραγμάτωσή του και την πληρότητα της ζωής του. Ανατρέπει κάθε δέσμευση της καθημερινότητας και των τυπικών συμβάσεών του. Γεύεται τον εαυτό του όπως τον ονειρεύεται. Γεφυρώνει το φαντασιακό με το πραγματικό και αίρεται πάνω από τη διχοτόμηση υποκειμενικότητας και αντικειμενικότητας……
Το διάβασμα είναι μεγαλείο, γιατί είναι δημιουργία ενός μύθου με υλικά δικά σου και ξένα. Αναμετριέσαι με φαντάσματα που σε ακολουθούν σ’ όλη σου τη ζωή. Υπαρξιακά ερωτήματα και μεταφυσικοί προβληματισμοί, σκέψεις σκοτεινές και στοχαστικά ξέφωτα είναι όλα εδώ μαζεμένα και σε καλούν να παίξεις μαζί τους, να φτιάξεις το δικό σου Κόσμο με μαγιά τις προσλήψεις από τις τόσες και τόσες παραστάσεις των σελίδων του βιβλίου, να κάνεις τη ζωή σου ένα περίκλειστο Σύμπαν όμορφης Δημιουργίας, να γίνεις ο καλλιτέχνης του δικού σου πορτρέτου, γιατί μόνο έτσι μπορείς να κατανοήσεις την ομορφιά που απλώνεται γύρω σου και μέσα σου…
Vladimir Volegov
