Η Δ.Ε.Π.Υ είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή που εμφανίζεται κατά την παιδική ηλικία και επηρεάζει την ανάπτυξη και τη λειτουργικότητα ενός παιδιού που κατά τα άλλα έχει τυπική εξέλιξη και νοημοσύνη. Μπορεί να χαρακτηρίζεται μόνο από μία ή και από όλες τις παρακάτω συμπεριφορές.
Ελλειμματική προσοχή: το παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σε μία εργασία, δεν επιμένει στην ολοκλήρωσή της, έχει δυσκολία να επικεντρωθεί σε ένα στόχο και δεν εργάζεται με οργάνωση.
Υπερκινητικότητα: το παιδί κινείται συνεχώς, κουνά χέρια και πόδια, μιλά συνέχεια και αδυνατεί να μείνει ήσυχο, ακόμα και σε στιγμές που κάτι τέτοιο είναι επιβεβλημένο, π.χ. μέσα στην τάξη.
Παρορμητικότητα: το παιδί ενεργεί χωρίς να σκεφτεί κινδύνους ή επιπτώσεις από κάποιες αποφάσεις. Σε μεγαλύτερα παιδιά η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικά ανάρμοστη συμπεριφορά, π.χ. να διακόπτουν σε μία συνομιλία ή να παίρνουν αποφάσεις εν θερμώ, ακόμα και παραβατικότητα σε μεγαλύτερα παιδιά.
Στις μικρότερες ηλικίες συνήθως επικρατεί η υπερκινητικότητα, αργότερα όμως μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα και από τα τρία χαρακτηριστικά της Δ.Ε.Π.Υ. Είναι επίσης σημαντικό ότι η κατάσταση αυτή συχνά συνυπάρχει με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές. Η υπερκινητικότητα όπως και τα υπόλοιπα συμπτώματα απαντούν ως ένα βαθμό σε μικρά παιδιά, όμως στη Δ.Ε.Π.Υ. εμφανίζονται σε πολύ μεγαλύτερη ένταση και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την εξέλιξη του παιδιού.
Τρόποι αντιμετώπισης
Ορισμένοι τρόποι ελέγχου και βελτίωσης της συμπεριφοράς είναι οι εξής:
Ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση. Βοηθά στην αλλαγή συμπεριφοράς μέσα από συγκεκριμένες καθημερινές ρουτίνες, την παρακολούθησή τους και τη θετική επιβράβευση.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση. Χορηγείται μόνο αφού κριθεί αναγκαίο από τους γιατρούς και δρα συμπληρωματικά στην ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση.
Εκπαίδευση παιδιού και οικογένειας. Η εκπαίδευση σε ότι αφορά τους γονείς βοηθά στην αντιμετώπιση των αρνητικών συναισθημάτων που γεννά η συμπεριφορά του παιδιού και στο χειρισμό των συμπτωμάτων της διαταραχής. Σε ό,τι αφορά το παιδί υπάρχουν κάποιοι τρόποι που μπορούν να διευκολύνουν την καθημερινότητα στο σπίτι και το σχολείο:
– Σταθερό καθημερινό πρόγραμμα: από το πρωί μέχρι την ώρα του ύπνου το βράδυ. Είναι βοηθητικό να υπάρχει σε γραπτή μορφή στο σπίτι, έτσι ώστε το παιδί να γνωρίζει τι ακολουθεί στη διάρκεια της ημέρας (ώρα για μελέτη, παιχνίδι, και δουλειές) και να μπορεί να ανατρέχει σε αυτό.
– Επιβράβευση καλής συμπεριφοράς και ψύχραιμη αντιμετώπιση αρνητικών συμπτωμάτων. Παροχή κινήτρων για αυτοβελτίωση.
– Οργάνωση του χώρου του παιδιού. Σχολικά είδη, είδη ένδυσης και παιχνίδια να βρίσκονται στον ίδιο χώρο κάθε μέρα, έτσι ώστε το παιδί να έχει λιγότερες πιθανότητες να χάσει κάτι από τα πιο πάνω. Ενθάρρυνση του παιδιού ώστε να οργανώνει το χρόνο του και τη μέρα του με γραπτές σημειώσεις. Χρονικά όρια στην ολοκλήρωση εργασιών002E
– Αποφυγή διασπαστικών ερεθισμάτων, π.χ τηλεόραση, ραδιόφωνο και ηλεκτρονικά παιχνίδια, ειδικά όταν το παιδί μελετά.
– Επικοινωνία με το παιδί με σαφείς και σύντομες οδηγίες αντί για μακροσκελείς και χαοτικές εξηγήσεις.
