Ο Αυτισμός είναι μία λέξη που ακούμε πλέον πολύ συχνά και αντικατοπτρίζει μια πολύπλευρη κατάσταση. Τόσο η επιστήμη όσο και οι ενήλικες αυτιστικοί έχουν βοηθήσει αρκετά για να τον κατανοήσουμε. Ωστόσο τα παιδιά με αυτισμό, αν είχαν τη δυνατότητα να μας εξηγήσουν κάποια πράγματα για τους εαυτούς τους , σιγουρά κάποια από αυτά θα ήταν τα παρακάτω.1. Θέλω να κάνω φίλους, απλώς δε ξέρω τον τρόπο.
Συχνά απομονώνομαι αυτό δε σημαίνει, ότι θέλω να είμαι πάντα μόνος μου. Μπορεί ο τρόπος που επικοινωνούν τα άλλα παιδιά να μην είναι κατανοητός από μένα ή μπορεί όταν τα προσέγγισα να μη κατανόησαν τον δικό μου τρόπο επικοινωνίας και να με απομάκρυναν ή τέλος μπορεί απλώς να μη ταιριάζω με κάποια παιδιά. Βοήθησε με να προσεγγίζω τα παιδιά, να γίνομαι αποδεκτός και να κατανοώ τη «γλώσσα» του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου. Να θυμάσαι ότι μου αρέσουν περισσότερο τα παιχνίδια που έχουν κανόνες και είναι δομημένα.
2. Σκέφτομαι πάντα κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά.
Όταν μου λες «Και οι τοίχοι έχουν αυτιά» σκέφτομαι ακριβώς αυτό που λες- τοίχους με αυτιά! Παρομοιώσεις, μεταφορές και ιδιωματισμοί με μπερδεύουν πάρα πολύ. Πες μου απλώς ότι τώρα που μιλάμε μπορεί να μας ακούνε και άλλοι.
3. Αν δε μιλάω δε σημαίνει ότι δε μπορώ να σε καταλάβω ή δε μπορώ να επικοινωνήσω με άλλο τρόπο.
Η ομιλία είναι ένας μόνος τρόπος επικοινωνίας. Αν δε μπορώ να μιλήσω, δίδαξε με μία άλλη μορφή επικοινωνίας (πχ. με εικόνες) ούτος ώστε να επικοινωνούμε καλύτερα και να με καταλαβαίνεις.
4. Χρειάζομαι πρόγραμμα στην καθημερινότητα μου. Οι ξαφνικές αλλαγές με ταράζουν.
Βοήθησε με να έχω ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητα μου, μία ρουτίνα. Όταν ξέρω τι θα κάνω λειτουργώ καλύτερα και είμαι πιο αποτελεσματικός. Ένα οπτικοποιημένο πρόγραμμα της ημέρας μου, θα με βοηθούσε πάρα πολύ. Προειδοποίησε με αν κάτι πρόκειται να αλλάξει και εξήγησε μου για να το καταλάβω. Για παράδειγμα όταν κλείνουν τα σχολεία για διακοπές ή όταν δε θα πάω στην απογευματινή μου δραστηριότητα.
5. Αντιλαμβάνομαι πιο έντονα από σένα κάποια ερεθίσματα.
Ήχοι, φώτα, γεύσεις ή μυρωδιές που για σένα θεωρούνται αποδεκτά ή εντελώς «αόρατα», για μένα μπορεί να αποτελούν επώδυνη εμπειρία. Όχι απλώς τα αντιλαμβάνομαι πολύ πιο δυνατά απ’ ότι εσύ, αλλά συχνά δε μπορώ να τα διαχειριστώ και καταλήγω σε «ανάρμοστες» συμπεριφορές. Προστάτευσε με από τέτοια περιβάλλοντα και δημιούργησε το χώρο μου πιο «φιλικό» για τις αισθήσεις μου.
6. Όταν κάνω επαναλαμβανόμενες κινήσεις (στερεοτυπίες), υπάρχει λόγος μη με διακόπτεις.
Όλοι κάνουμε επαναλαμβανόμενες κινήσεις για διάφορους λόγους. Μπορεί να βαριέμαι ή να αγχώνομαι ή να έχω συσσωρευμένη ενέργεια μέσα μου και να θέλω να την εξωτερικεύσω. Απλώς οι δικές σου επαναλαμβανόμενες κινήσεις (πχ. κάπνισμα, ανοιγοκλείσιμο ενός στυλό, στριφογύρισμα μαλλιού, κομπολόι) είναι διαφορετικές από τις δικές μου. Αν προσπαθήσεις να με σταματήσεις εκείνη την ώρα, θα βρω κάποια άλλη κίνηση πιθανόν πιο «παράλογη» για σένα. Μπορείς ωστόσο να με καθοδηγήσεις για να γίνει πιο λειτουργική. Για παράδειγμα αν μου αρέσει να πετάω πράγματα κάτω, μάθε με να τα πετάω σε ένα καλάθι.
7. Συχνά λέω φράσεις που έχω ακούσει εκείνη τη στιγμή ή πριν από λίγη ώρα. Πολλοί το ονομάζουν «ηχολαλία». Μη με σταματάς θα με βοηθήσει να αναπτύξω το λόγο και την ομιλία μου.
Όταν επαναλαμβάνω φράσεις που έχω ακούσει , στην ουσία επεξεργάζομαι το ακουστικό ερέθισμα που έχω λάβει και το παράγω λεκτικά. Μπορεί να σου φαίνεται άσκοπο αλλά εκείνη την ώρα σου δείχνω ένα τρόπο που μπορώ να εξελίξω το λόγο και την ομιλία μου. Εκμεταλλεύσου αυτή την ικανότητά μου και δίδαξέ με να αναπτύξω τον προφορικό μου λόγο.
8. Έχω συναισθήματα για τους άλλους, απλώς δε τα εκφράζω λεκτικά.
Αν δεν σου λέω «σ’ αγαπάω» ή «είμαι θυμωμένος μαζί σου», δε σημαίνει ότι δε νιώθω τίποτα, απλώς μου είναι πιο εύκολο να σου δείξω πως αισθάνομαι παρά να στο πω. Κάθε φορά που μπορεί να σε πάρω μια αγκαλιά ή μπορεί να σε αφήσω να παίξεις μαζί μου σου «λέω» πως νιώθω για σένα.
9. Σκέφτομαι διαφορετικά από σένα! Αν θες να μου μάθεις κάτι, προσπάθησε να μου το διδάξεις με βάση τον δικό μου τρόπο σκέψης και όχι το δικό σου.
Συχνά, πολλά πράγματα για σένα θεωρούνται αυτονόητα και γι’ αυτό το λόγο περιμένεις ότι θα είναι το ίδιο κατανοητά και για μένα. Προσπάθησε να καταλάβεις ότι σκεφτόμαστε με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Αν θες να μου μάθεις ή να μου εξηγήσεις πράγματα και να τα κατανοήσω, πρέπει να το κάνεις σύμφωνα με το δικό μου τρόπο σκέψης.
10. Σταμάτα να με συγκρίνεις με άλλα παιδιά και προσπάθησε να εκτιμήσεις τη διαφορετικότητα μου.
Απέφευγε να σκέφτεσαι τι δεν κάνω ή τι θα μπορούσα να κάνω και εστίασε περισσότερο σε όσα έχω καταφέρει και όσα μπορώ. Μπορεί να μη γίνω ποτέ «το παιδί της παρέας» ή ο καλύτερος μαθητής στην τάξη, αλλά με τη δική σου υποστήριξη, κατανόηση και υπομονή και με τις δικές μου διαφορετικές ικανότητες μπορώ να κατορθώσω πολύ σημαντικά πράγματα!
