Μ. Νόττας: Η εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό «όπλο» καταπολέμησης των fake news
Η εκπαίδευση των πολιτών είναι το πιο σημαντικό «όπλο» καταπολέμησης του φαινομένου των fake news, ανέφεραν οι περισσότεροι ομιλητές σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην έδρα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στην Αθήνα, σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας, την ΕΡΤ και το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Στην ημερίδα για τα fake news, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας Μάριος Νόττας αναφέρθηκε στην ψηφιακή τεχνολογία, αλλά και στις καταχρηστικές πρακτικές εφαρμογών και λογισμικού.
Μιλώντας με τη δημοσιογράφο του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων Δήμητρα Βαλαβανίδου, ο Μ. Νόττας αναλύει τις πρωτοβουλίες του ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας, την ψηφιακή τεχνολογία, η οποία σύντομα αναμένεται να αντικατασταθεί από τις επερχόμενες κβαντικές και βιο-υβριδικές αντίστοιχες και υπογραμμίζει τη «συλλογική ευθύνη» του καθενός από εμάς, η οποία είτε βοηθά την υπεύθυνη ενημέρωση είτε διαιωνίζει τα fake news.
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη:
Ερ: Βλέπουμε και ακούμε συχνά για τις πρωτοβουλίες σας, που δεν απευθύνονται στον στενά ακαδημαϊκό χώρο.
Απ: Το ECI (European Communication Institute) έχει στον πυρήνα του μία μοναδική στο είδος της Συνέργεια Ευρωπαϊκών Δημοσίων Φορέων από τον χώρο της Ανωτάτης Παιδείας, της Έρευνας και των Γλωσσικών Τεχνολογιών. Θεωρεί την Ευρώπη το μεγάλο μας σπίτι. Η ματιά του είναι ανθρωποκεντρική: επικουρεί σε μία Ευρώπη των Πολιτών, των ενεργών και παιδευμένων πολιτών.
Ερ: Την τελευταία 10ετία εστιάζετε σε μεταπτυχιακές σπουδές όμως…
Απ: Έτσι είναι. Οι κοινωνίες επικοινωνούν μέσω των “ιερέων” τους. Τέτοιους θεωρούμε τους δημοσιογράφους, τους εκδότες, τους διαφημιστές, τους επικοινωνητές. Μια καλύτερη αυριανή Ευρώπη θα έρθει μόνον αν αυτή η καθοριστική ομάδα λειτουργήσει ανθρωποκεντρικά.
Ερ: Και η «Τεχνολογία»; Την βλέπουμε ως “συστατικό” στα πτυχία σας, στα σεμινάρια, στις ημερίδες, παντού…
Απ: Η προσέγγισή μας δεν θα ήταν εφικτή σε μια αναλογική κοινωνία. Ανάμεσα σε πιθανά δεινά (όπως η αλόγιστη/ανεύθυνη χρήση των Social Media) υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες. Η ψηφιακή τεχνολογία (που σύντομα θα αντικατασταθεί από τις επερχόμενες κβαντικές και βιο-υβριδικές αντίστοιχες..) ανοίγει νέα παράθυρα εγρήγορσης, αλλά και εμπλοκής στη Διακυβέρνηση του παιδευμένου και ενεργού Ευρωπαίου πολίτη. Και αυτό γίνεται με πολλούς τρόπους.
Ερ: Σας ακούσαμε αυτή την εβδομάδα, στην αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου, να αναφέρεστε στην «συλλογική ευθύνη» του καθενός μας, ακόμα και για την πιο “μικρή” επιλογή του. Μιλήστε μας γι αυτό.
Απ: «Κηρύττουμε» πως η κάθε επιλογή μας (είτε είναι καταναλωτική για αγαθά και υπηρεσίες, είτε είναι ένα κλικ στο διαδίκτυο, είτε είναι ένα ψηφοδέλτιο) είναι δισυπόστατη. Από την μία, μεγιστοποιεί το προσδοκόμενο όφελος του καθενός από εμάς ξεχωριστά. Από την άλλη, έχει ένα “συλλογικό” αντίκτυπο. «Κρατάει» στην αγορά και στην Κοινωνία, είτε το καλό είτε το κακό. Βοηθάει την υπεύθυνη Ενημέρωση ή διαιωνίζει (ακόμα και διαδίδει) τα Fake News, ή Fake Products. Tελικά, συνδιαμορφώνει την ηθική μας, καθορίζοντας άμεσα την καθημερινότητα του αύριο.
Ερ: Μιλήστε μας για το RIDDER, πρωτακούσαμε γι αυτό πριν από λίγες μέρες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου.
Απ: Δημιουργήσαμε ένα Ερευνητικό σκέλος για την Τεχνολογία της Δημοκρατίας. Το Ακρωνύμιο σημαίνει Research Institute for Democracy Development and Regulation (R.I.D.DE.R.). Εδράζεται σε τρία βασικά μας συνιστώντα μέρη, το Εργαστήριο Επικοινωνίας και Τεχνολογίας ΜΜΕ του ΕΜΠ, το τμήμα E-Governance and Administration του πανεπιστημίου DUK, και το υπερ-δραστήριο Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά, που πρόσφατα συγκέντρωσε την προσοχή πολλών με την πώληση τεχνολογίας του στην Samsung.
To σκέλος αυτό, εκτός από την «αθόρυβη» δουλειά, που πάει πολύ πίσω στον χρόνο, έχει πρόσφατα επεξεργασθεί και καταθέσει στον ανώτατο Πολιτειακό Παράγοντα, τρεις πρωτοβουλίες υψηλής ορατότητας. Όλες τους, στοχεύουν σε μία «αναβάθμιση» της ελληνικής «οντότητας» στα δρώμενα του ανεπτυγμένου κόσμου. Εδράζονται στην μοναδικότητα -τες της Ελληνικής Γραμματείας, με εξέχουσα εκείνη περί την Δημοκρατία. Ωστόσο βάζουμε στην «εικόνα» την Τεχνολογία και τις παγκόσμιες καλές πρακτικές. Η Δημοκρατία ως Ιδεώδες, παραμένει, για εμάς, ερευνούμενο, και θεωρούμε πως δεν μπορεί η Ελλάδα να απέχει από τις εξελίξεις για την Επαύξησή της. Μιλάμε για μία νέα κεντρική ιδέα, την Enhanced Democracy. Υποβοηθούμενη από τις Νέες Τεχνολογίες αλλά και από την άφθαρτη Ανθρωποκεντρική προσέγγιση της μορφωτικής μας κληρονομιάς.
Ερ: Ποιες είναι οι τρεις πρωτοβουλίες που παρουσιάσατε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας;
Απ: Eισηγηθήκαμε τη δημιουργία ενός Summer Democracy School. Που θα υλοποιείται σε προβεβλημένο Ελληνικό χώρο, υψηλής μορφωτικής προστιθέμενης αξίας, όπως Κρήτη, Σούνιο, Βεργίνα, με ένα ολοήμερο σκέλος στην Πνύκα. Σε αυτό θα καλούνται όχι μόνον εγνωσμένου κύρους Τεχνολόγοι και Κοινωνικοί Επιστήμονες, αλλά και κορυφαίοι φοιτητές, scholars και Ευρωπαίοι εκπρόσωποι τοπικής αυτοδιοίκησης. Η «δουλειά» θα επιτελείται όχι μόνο στα έδρανα, αλλά -κυρίως- στο «κοινωνικό καζάνι» που θα προκύψει από τον Θεσμό.
Η δεύτερη εισήγηση αφορά την καθιέρωση ενός Παγκόσμιου Βραβείου Δημοκρατίας. Ποιος άλλος έχει το «κληρονομικό δικαίωμα» να το προσφέρει, αν όχι η Ελλάδα; Προτείναμε να προσφέρεται επίσης στην Πνύκα, δια χειρός του Προέδρου της Δημοκρατίας, κάθε 2 ή 3 χρόνια, ώστε η ειδική παγκόσμιας εμβέλειας σχετική Επιτροπή, να μπορεί να εξετάζει σε βάθος τις καλύτερες παγκοσμίως Δημοκρατικές Πρακτικές και να αποφασίζει εναργώς.
Η τρίτη εισήγηση εμπλέκει τα Υπουργεία Παιδείας σε δύο χώρες, στην Ελλάδα και στην Αυστρία. Τις θεωρούμε τυπικά δείγματα αποξενωμένων χωρών από τον Ευρωπαϊκό Βορρά και Νότο. Μέρος μίας Ευρώπης, κατακερματισμένης εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Προτείνουμε προσθήκη στην εγκύκλιο παιδεία (από τις ηλικίες 6 έως 18) που σχετίζεται με τη Δημοκρατία, την Τεχνολογία και την Τέχνη του να είσαι (Ευρωπαίος) Πολίτης. Εικάζουμε πως ο σχεδιασμός «εργαστηρίων» και η ένταξη γνώσης που ξεκινάει από το «παιχνίδι Δημοκρατίας» (ηλικίες 6-8) και φθάνει στον σχεδιασμό «Demo – Apps» (ηλικίες 16-18), θα ριζοσπαστικοποιήσει τους τρόπους που «εκπαιδευόμαστε» ως μέλη μιας σύγχρονης κοινωνίας, πόσο μάλλον αυτής της νέας οντότητας που είναι η Ευρώπη που όλοι ονειρευόμαστε.
Ερ: Επόμενο βήμα;
Απ: Έχοντας παραστάτες το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (δείτε τις πρωτοβουλίες μας, φέτος τον Μάη, που κορυφώνονται στις 25 του μήνα), αλλά και εξέχοντες φορείς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, είμαστε αισιόδοξοι. Αλλά και ταπεινοί. Το (κοντινό) μέλλον θα δείξει.
