Η 21η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί το χειμερινό ηλιοστάσιο του 2018 και χθες ήταν η μεγαλύτερη νύχτα του έτους.
Το ηλιοστάσιο αποτελεί έναν όρο αστρονομίας και είναι η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης βρίσκεται στραμμένος όσο περισσότερο κοντά ή μακριά από τον ήλιο. Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι – Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (το Χειμώνα – Χειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο συμβαίνει κάθε χρόνο στο Βόρειο Ημισφαίριο της Γης και δεν είναι πάντα η ίδια ημερομηνία, αν και συνήθως πέφτει στις 21 ή 22 Δεκεμβρίου. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
Στο Βόρειο λοιπόν ημισφαίριο σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του χειμώνα, ενώ αντίστροφα στο Νότιο είναι η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου και σηματοδοτεί την έναρξη του καλοκαιριού. Αφού περάσουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο και μετά, ο ήλιος αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στον ουρανό μας και αργά, αλλά σταδιακά η μέρα θα αρχίσει και πάλι να κερδίζει έδαφος μέχρι την εαρινή ισημερία.
Παλαιότερα, το χειμερινό ηλιοστάσιο συνέβαινε στις 25 Δεκεμβρίου (και στην εποχή του Χριστού), αλλά πλέον το παλαιότερο Ιουλιανό Ημερολόγιο έχει αντικατασταθεί, το οποίο έχανε μια ημέρα κάθε 128 χρόνια. Έτσι, υιοθετήθηκε επίσημα το νέο ημερολόγιο, που εισήγαγε ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ και το οποίο χάνει μόνο μία ημέρα κάθε 4.000 χρόνια.
Στις παλαιότερες εποχές και σχεδόν σε όλο τον κόσμο, η ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου ήταν και η επίσημη γιορτή γέννησης του ήλιου, από τις μεγαλύτερες γιορτές του έτους. Για παράδειγμα, Οι αγγλοσαξωνικοί λαοί τιμούσαν τo χειμερινό ηλιοστάσιο με διάφορες παγανιστικές ηλιολατρικές γιορτές, όπως το άναμμα φωτιάς (Yule Log), για να χαιρετίσουν την επάνοδο του ήλιου στο βόρειο ημισφαίριο. Μάλιστα, προϊστορικά μνημεία, όπως το Stonehenge στην Μεγάλη Βρετανία, θεωρούνται πως σχετίζονται με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό.
