Τα μαθήματα Γενικής Παιδείας είναι και ήταν πάντα στο βασικό κορμό των μαθημάτων σε όλες τις τάξεις – κύκλους – τομείς – ειδικότητες της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης σε όλα τα συστήματα και σε όλες τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Τ.Ε.Ε μέχρι σήμερα με εξαίρεση τις επαγγελματικές σχολές (ΕΠΑ.Σ) το διάστημα από 2007 έως 2013, όπου τα μαθήματα της γενικής παιδείας εξέλειπαν παντελώς.
Κερασιώτης Σεραφείμ Μαθηματικός
π. πρόεδρος Ο.Λ.Τ.Ε.Ε π. Δ/ντής ΕΠΑΛ
Βέβαια το ποσοστό συμμετοχής των σε σχέση με τα μαθήματα των κύκλων – τομέων και ειδικοτήτων δεν ήταν πάντοτε σταθερό αλλά άλλαζε άλλοτε προς τα πάνω και άλλοτε προς τα κάτω.
Συγκεκριμένα στις τρεις τελευταίες μεταρρυθμίσεις τα ποσοστά συμμετοχής των μαθημάτων της γενικής παιδείας στο σύνολο των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος είναι κατά τάξη:
| ΤΑΞΗ | ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ | ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΜΕΩΝ -ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ | ||||
| ΤΕΕ | ΕΠΑΛ | ΝΕΟ ΕΠΑΛ | ΤΕΕ | ΕΠΑΛ | ΝΕΟ ΕΠΑΛ | |
| Α΄ | 42,8% | 71,4% | 62,9% | 57,2% | 28,6% | 37,1% |
| Β΄ | 31,4% | 48,6% | 34,3% | 68,6% | 51,4% | 65,7% |
| Γ΄ | 25.7% | 34,3% | 34,3% | 74,3% | 65,7% | 65,7% |
| Μ.Ο | 33,3% | 51,4% | 43,8% | 66.7% | 48,6% | 56,2% |
Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα στην μεταρρύθμιση του 1998 με το νόμο 2640, με την κατάργηση των ΤΕΛ, ΕΠΛ και ΤΕΣ και την ίδρυση των ΤΕΕ Α΄ και Β΄ κύκλου, η συμμετοχή των μαθημάτων της γενικής παιδείας στο σύνολο των τριών τάξεων ήταν στο ποσοστό του 33,3% και των μαθημάτων ειδικοτήτων στο ποσοστό του 66,7%. Στην επόμενη μεταρρύθμιση του 2006 με το νόμο 3475 και την κατάργηση των ΤΕΕ Α΄ και Β΄ κύκλου, αυξάνονται τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας στο ποσοστό του 51,4% και μειώνεται το ποσοστό των μαθημάτων ειδικοτήτων σε 48,6% ενισχύοντας έτσι τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας. Στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση το 2013 με το νόμο 4186 με την κατάργηση των ΕΠΑ.Σ αλλά και των ειδικοτήτων των τομέων Υγείας Πρόνοιας, Γραφικών Τεχνών και των ειδικοτήτων Αισθητικής Τέχνης, Κομμωτικής Τέχνης, Αργυροχρυσοχοΐας, Σχεδίασης Παραγωγής Ενδυμάτων, μετασχηματίζονται τα ΕΠΑ.Λ όπου μειώνονται οι διδακτικές ώρες των μαθημάτων Γενικής Παιδείας στο ποσοστό του 43,8% και αυξάνονται οι ώρες των μαθημάτων ειδικοτήτων στο ποσοστό 56,2%.
Σε όλες τις μεταρρυθμίσεις τα μαθήματα της γενικής παιδείας που διδάσκονται οι μαθητές της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, είναι τα ίδια μαθήματα που διδάσκονται οι μαθητές των Γενικών Λυκείων (με εξαίρεση του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών που δεν διδάσκεται στην ΤΕΕ) με τα ίδια βιβλία και αναλυτικά προγράμματα τουλάχιστον στις δύο πρώτες τάξεις όπου σχεδόν ταυτίζονται και οι διδακτικές ώρες του ωρολογίου προγράμματος και σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε και ενίσχυση του διδακτικού ωραρίου στα Μαθηματικά και Ελληνικά με πρόσθετη διδακτική στήριξη ενταγμένη στο ωρολόγιο πρόγραμμα.
Οι μαθητές της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης διδάσκονται τα μαθήματα της γενικής παιδείας με τις ίδιες παιδαγωγικές οδηγίες και πρέπει να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τους στόχους των μαθημάτων όπως και οι μαθητές των Γενικών Λυκείων.
Οι μαθητές της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης σύμφωνα με τα αναλυτικά προγράμματα, πρέπει να ανταποκριθούν στα μαθήματα της γενικής παιδείας – τα οποία σημειωτέον είναι σχεδιασμένα για τους μαθητές των Γενικών Λυκείων – παρότι είναι επιφορτισμένοι και με τα μαθήματα των κύκλων – τομέων και ειδικοτήτων, μαθήματα θεωρητικά και εργαστηριακά που στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι μαθήματα υψηλών απαιτήσεων που απευθύνονται σε μαθητές ιδιαίτερων κλίσεων και δεξιοτήτων.
Τα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης όπως διαμορφώνονται κάθε φορά (πλην εξαιρετικών περιπτώσεων) σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των Γενικών Λυκείων, στα μάτια ενός εξειδικευμένου εξωτερικού αξιολογητή σίγουρα θεωρούνται πιο ¨βαριά¨, δυσκολότερα, και ότι απευθύνονται σε μαθητές που έχουν υψηλούς στόχους, που δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες μαθησιακές δυσκολίες και δεν παρουσιάζουν γνωστικά κενά. Απευθύνονται σε μαθητές που έχουν κάνει συνειδητή επιλογή του σχολείου της ΤΕΕ, ένα σχολείο της θεωρίας και της πράξης όπου ο μαθητής ότι διδάσκεται στη θεωρία θα το επεξεργαστεί στο εργαστήριο και θα το επαληθεύει στην πράξη.
Ποιος είναι σήμερα όμως ο μαθητής που κατευθύνεται στο σχολείο της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης; Είναι δύσκολο να τον περιγράψεις έτσι όπως λειτουργεί το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Μπορεί να είναι ο μαθητής που ολοκλήρωσε με πολύ δυσκολία το γυμνάσιο, που δεν τα κατάφερνε καλά στα μαθήματα της Γενικής Παιδείας, χωρίς βέβαια τις περισσότερες φορές θα ευθύνεται ο ίδιος αλλά ένα σωρό άλλοι παράγοντες κοινωνικοί – οικογενειακοί – οικονομικοί – ταξικοί. Μπορεί να είναι ο μαθητής με τις ιδιαίτερες κλίσεις και δεξιότητες που επέλεξε συνειδητά την ειδικότητα. Μπορεί να είναι ο μαθητής που οι γονείς του επέλεξαν το σχολείο της ΤΕΕ για διάφορους λόγους όπως για να ακολουθήσει το επάγγελμα του γονέα.
Όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι μαθητές που ολοκλήρωσαν την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και κουβαλούν όχι τις καλύτερες αναμνήσεις από τα μαθήματα Γενικής Παιδείας και μερικά εξ αυτών τα αντιμετωπίζουν με εχθρικές διαθέσεις. Είναι μαθητές με γνωστικά κενά και μαθησιακές δυσκολίες που έχουν χαρακτηριστεί από τους διδάσκοντες και το έχουν αποδεχτεί οι γονείς, με το στίγμα του κακού μαθητή, που δεν παίρνουν τα γράμματα και ότι πρέπει να μάθουν μία τέχνη στο Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο.
Αρκετοί μαθητές της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης έχουν άτυπα προσανατολιστεί σε μία ειδικότητα από τους εκπαιδευτικούς των γυμνασίων και αρκετές φορές από τους δασκάλους του Δημοτικού, σύμφωνα με τις κακές επιδόσεις στα μαθήματα της Γενικής Παιδείας. Οι μαθητές αυτοί πηγαίνοντας σένα σχολείο της ΤΕΕ έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση θεωρούν ότι το σχολείο που έχουν «επιλέξει» είναι πιο κοντά τους, αφού τους το έχουν υποδείξει με τον τρόπο τους οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι γονείς οι οποίοι έχουν πειστεί ότι το παιδί τους δεν παίρνει τα γράμματα και δεν είναι για το Γενικό Λύκειο.
Αυτοί οι μαθητές βρίσκουν μπροστά τους στη συνέχεια τα μαθήματα Γενικής Παιδείας που άφησαν στο γυμνάσιο και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν συνεχίζονται με την απογοήτευση να έρχεται από την αρχή στο νέο σχολείο, με την αυτοεκτίμηση να μην ανακτάται τόσο εύκολα. Οι εκπαιδευτικοί των γενικών μαθημάτων στη ΤΕΕ γνωρίζουν πολύ καλά τα προβλήματα των μαθητών και είναι προετοιμασμένοι για να τα αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι πάντοτε θετικά. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στα μαθήματα της Γενικής Παιδείας είναι πάρα πολλά. Τα γνωστικά κενά σε αρκετές περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να καλυφθούν καθώς η διδακτική ύλη στα περισσότερα των μαθημάτων είναι μεγάλη και δυστυχώς σε πολλές των περιπτώσεων είναι υποχρεωμένος ο εκπαιδευτικός να τρέχει για να προλάβει να την ολοκληρώσει.
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο ρόλος των Γενικών Μαθημάτων είναι σημαντικός στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση όπως σε ολόκληρη την λυκειακή βαθμίδα. Η ολοκλήρωση της προσωπικότητας, η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η πολύπλευρη ακαδημαϊκή μόρφωση και καλλιέργεια του πνεύματος, είναι δικαιώματα όλων των μαθητών είτε είναι της Γενικής Εκπαίδευσης είτε είναι της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
Θεωρώντας δεδομένη τη σημαντικότητα των γενικών μαθημάτων στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση θα πρέπει να υπάρχουν τα κατάλληλα βιβλία και αναλυτικά προγράμματα που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και τις ιδιαιτερότητες των συγκεκριμένων σχολείων. Τα βιβλία να είναι διαφορετικά από τα βιβλία των Γενικών Λυκείων, προσαρμοσμένα στους μαθητές ανάλογα με την ειδικότητα και τα επαγγέλματα που απορρέουν από αυτή, με αναφορές στην ύλη των μαθημάτων των ειδικοτήτων που να προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών με την διαθεματικότητα σε τέτοιο βαθμό που να τα κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο ελκυστικά.
Οι μαθητές θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν και να πειστούν ότι τα μαθήματα της γενικής παιδείας είναι υποστηρικτικά και χρήσιμα για τα μαθήματα των ειδικοτήτων που διδάσκονται, σημαντικά για τα Επαγγέλματα που θα ασχοληθούν και απαραίτητα για τη γενική τους μόρφωση.
Η τροποποίηση της διδακτέας ύλης μέσω των νέων αναλυτικών προγραμμάτων και των νέων βιβλίων απαιτείται περισσότερο στα μαθήματα Γενικής Παιδείας όπως τα Μαθηματικά, οι Φυσικές Επιστήμες τα οποία μπορεί να είναι περισσότερο εφαρμοσμένα και στοχευμένα στην ύλη των ειδικοτήτων, με παραδείγματα, προβλήματα/ασκήσεις και εργαστηριακές ασκήσεις, που να συνδέονται διαθεματικά με τα μαθήματα των ειδικοτήτων, αλλά και τα Νέα Ελληνικά όπου ίσως θα έπρεπε να επικεντρωθούμε σε μία γλωσσική μεταρρύθμιση που να συσχετίζει τη γλωσσική ανάπτυξη με συγκεκριμένες κοινωνικές και επαγγελματικές πρακτικές επικοινωνίας (επικοινωνιακή προσέγγιση, κοινωνιογλωσσική προσέγγιση) που να έχουν νόημα για μαθητές επαγγελματικής φοίτησης, δίνοντας προτεραιότητα στην εκμάθηση διαφόρων μορφών επαγγελματικής χρήσης της γλώσσας.
Ύστερα από άτυπη έρευνα που πραγματοποίησαν σε μαθητές της ΤΕΕ, σε εκπαιδευτικούς των μαθηματικών και εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων, οι Χρήστος Μουρατίδης, και Δρ. Σπύρος Φερεντίνος, ως προς το σκέλος που αφορά στο επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα και στα χρησιμοποιούμενα σχολικά εγχειρίδια, προτείνουν τα εξής:
- Να τροποποιηθεί έτσι η ύλη ώστε, κατά τάξη, να αποτελείται από κεφάλαια και ενότητες, που θα προετοιμάζουν τους μαθητές για τις γενικές γνώσεις και τις εξετάσεις. Παράλληλα, θα υπεισέρχονται στην ύλη και, φυσικά, στο βιβλίο κεφάλαια και ενότητες, τα οποία θα καθορίζονται από τον Τομέα και την ειδικότητα, όπου διδάσκονται, ύστερα από συνεργασία και σύγκλιση των επιμέρους ειδικοτήτων και των Μαθηματικών.
- Να υπάρξει ένα νέο ενιαίο βιβλίο Μαθηματικών, το οποίο θα περιέχει παραδείγματα, εικόνες, σχεδιαγράμματα, γραφικές παραστάσεις, ενώ η εμπέδωση της θεωρίας θα γίνεται μέσα από ασκήσεις προσομοίωσης καταστάσεων, που άπτονται των τομέων.
Στην περίπτωση αυτή, όμως, αναδεικνύεται όχι απλώς χρήσιμο αλλά απαραίτητο όργανο, το βιβλίο του καθηγητή, το οποίο θα συγγραφεί με την αναγκαία συνεργασία καθηγητών των Μαθηματικών και καθηγητών άλλων ειδικοτήτων των σχολείων της Τ.Ε.Ε. ΄Ετσι, ο διδάσκων θα λαμβάνει την απαραίτητη πληροφόρηση σχετικά με τις απαιτούμενες έννοιες, στις οποίες θα πρέπει να επιμείνει και να τροφοδοτήσει με αυτές τους μαθητές, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε ειδικότητας.
- Να γίνει διαχωρισμός της ύλης των μαθηματικών σε δύο κατευθύνσεις, εκ των οποίων η μία θα δίνει πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση και η άλλη θα προσαρμόζει στις εξειδικευμένες γνώσεις, στην πρακτική εφαρμογή της θεωρίας και στην εξάσκηση στο αντικείμενο της ειδικότητας. Ευνόητο είναι ότι οι κατευθύνσεις θα υποστηρίζονται από διαφορετικό βιβλίο ως εργαλείο για τους σκοπούς της καθεμιάς.
Η σύνδεση Γενικών Μαθηματικών και Μαθηματικών που άπτονται των επαγγελματικών ενδιαφερόντων των μαθητών, Μαθηματικών πρόσφορων και απαραίτητων στους διακεκριμένους τομείς της Τ.Ε.Ε., θεωρούμε ότι θα παροτρύνει τους μαθητές να υπερβούν τα τυχόν γνωστικά αδιέξοδα στα οποία βυθίζονται. Η έρευνα καταδεικνύει αυτή τη δυνατότητα και ανοίγει δίοδο για μια διαφορετική αντιμετώπιση: στόχος δεν είναι πλέον η επιβολή ενός μαθήματος λόγω της ενσωμάτωσής του στο πρόγραμμα σπουδών αλλά η κατανόηση της αναγκαιότητας των Μαθηματικών και η αποδοχή των ωφελειών από τη σύνδεση του μαθήματος αυτού με την ειδικότητα. ΄Ετσι, ο φόβος μπροστά σε αριθμούς, θεωρήματα, σχήματα και η προκατάληψη για δήθεν άχρηστη παροχή γνώσης θα υπερκεραστούν από τη δημιουργικότητα, την εφευρετικότητα και την πρακτικότητα.
Ιδιαίτερη έμφαση απαιτείται να δίνεται στα μαθηματικά εργαλεία που θα εξοπλίζουν για τη συγκεκριμένη ειδίκευση που ακολουθείται.
Καταλήγοντας σταχυολογούν θέματα που αποτελούν πεδία αναζήτησης, όπως κατατέθηκαν από τους καθηγητές ειδικοτήτων, και αφορούν σε ποικίλους τομείς της ΤΕΕ:
- στην Οικονομία και Διοίκηση είναι απαραίτητα τα Μαθηματικά για την αποφορολογοποίηση του Φ.Π.Α. και για την αποτίμηση χαρτοφυλακίου.
- Στην Αισθητική – Κομμωτική θα μάθουν να διαχειρίζονται ορθά τις αναλογίες μέσα από την προσέγγιση των ποσοστών.
- Στη Γραφιστική, στο Σχέδιο, στη Μηχανολογία χρειάζεται η γνώση της μετατροπής των μονάδων και της χρησιμοποίησης οργάνων μετρήσεων.
- Στην Ηλεκτρολογία είναι απαραίτητο να έχουν εξοικειωθεί περισσότερο οι μαθητές στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά προκειμένου να αντιληφθούν έννοιες όπως η πυκνότητα του ρεύματος.
- Στην Ηλεκτροτεχνία και τις Ηλεκτρικές Μηχανές απαιτείται η κατανόηση των διανυσματικών μεγεθών ώστε να καταστήσουν κτήμα τους την έννοια και τις ιδιότητες των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων.
- Σε συναδέλφωση με άλλες επιστήμες, όπως η Φυσική, θα πληροφορηθούν για την εφαρμογή και την αξιοποίηση της φυσικής νομοτέλειας στον τομέα της Ηλεκτρολογίας.
- Σε συσχέτιση με την Πληροφορική, θα εφαρμόσουν τις σύγχρονες τεχνολογίες, προκειμένου να επεξεργαστούν αποτελεσματικά εξειδικευμένα προγράμματα.
΄Ετσι ο μαθητής που διακατέχεται από την ιδέα του «δύσκολου» και «άχρηστου» μαθήματος, ανακαλύπτει ότι τα Μαθηματικά του είναι τόσο απαραίτητα όσο και τα μαθήματα των ειδικοτήτων.
Όσον αφορά το μάθημα των Νέων Ελληνικών, σύμφωνα με την ερευνητική εργασία «Ανάγκη για συνολική αναθεώρηση της γλωσσικής εκπαίδευσης στα σημερινά ΕΠΑ.Λ» της Φιλολόγου εκπαιδευτικού Παπαντωνίου Ελένη, η διδασκαλία της επαγγελματικής γλώσσας θα μπορούσε να ενταχθεί με ένα πιο συστηματικό και σαφή τρόπο στο σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών ως ¨Ελληνικά Ειδικότητας¨ για παράδειγμα, κατά αναλογία προς τα ¨Αγγλικά Ειδικότητας¨.
Υπό αυτό το πρίσμα, η επαγγελματική γλώσσα σκοπεύει να προάγει την επικοινωνία στο επαγγελματικό περιβάλλον, άρα να εκπαιδεύσει τους μαθητές και τις μαθήτριες:
- να συντάσσουν περιεχόμενα και δομή επαγγελματικών κειμενικών ειδών/εγγράφων (από απλές τεχνικές εκθέσεις μέχρι επαγγελματικούς οδηγούς)
- να κατανοούν αλλά και να χρησιμοποιούν επαγγελματική ορολογία
- να παρουσιάζουν με συντομία και περιεκτικότητα ένα επαγγελματικής φύσεως θέμα, προφορικά είτε με τη χρήση εποπτικών ηλεκτρονικών μέσων.
Αξίζει μάλιστα να προσεχθεί πως η γλώσσα για ειδικό σκοπό – ή τα ¨Ελληνικά Ειδικότητας¨- ανοίγει το δρόμο προς ένα συνεργατικό διδακτικό μοντέλο ανάμεσα στους φιλολόγους των ΕΠΑ.Λ, τους καθ ύλη αρμόδιους για τη γλωσσική διδασκαλία, και τους καθηγητές των τομέων/ειδικοτήτων, γνώστες του τεχνικού περιεχομένου, σε μία κοινή προσπάθεια σύζευξης της μεθοδολογίας ενός μαθήματος (του γλωσσικού: οργάνωση πληροφοριών, δομή, λεξιλόγιο-oρολόγια, σύνταξη, μορφή) με το περιεχόμενο των ειδικών μαθημάτων.
Στο πλαίσιο της ανάπτυξης επαγγελματικής γλώσσας και επικοινωνιακής ικανότητας α) σε προφορικό επίπεδο, οι μαθητές/μαθήτριες μπορούν με βάση τα τεχνικά κείμενα ή τεχνικά προβλήματα που μελέτησαν προηγουμένως, να εξηγούν για παράδειγμα τι είναι παλμογράφος, πώς λειτουργεί μία γεωθερμική αντλία θερμότητας νερού, πώς λειτουργεί ένα σύστημα συναγερμού, ποιες οι διαφορές μονοφασικού – τριφασικού ρεύματος, ποια η διαφορά από τα αριθμητικά πληκτρολόγια ελέγχου εισόδου από τους βιομετρικούς αναγνώστες δακτυλικών αποτυπωμάτων, με ποια κριτήρια επιλέγουμε μηχανές ή ελαστικά ή διαφορετικούς τρόπους θέρμανσης ή να περιγράφουν τον εσωτερικό μηχανισμό ενός πλυντηρίου ρούχων ή πιάτων ή τα χαρακτηριστικά ενός τύπου συγκόλλησης κ.α. Επίσης μπορούν, αφού αποκωδικοποιήσουν μη λεκτικά κείμενα, να τα ερμηνεύουν και να απαντούν σε υποθετικές ερωτήσεις πελατών ή να αναφέρουν παραδείγματα προτύπων και προδιαγραφών και να εξηγούν τη σημασία τους στην εκτέλεση του επαγγέλματός τους β) σε γραπτό επίπεδο, οι μαθητές/μαθήτριες μπορούν να κάνουν ψηφιακές παρουσιάσεις πάνω σε τεχνικά θέματα (με πρόγραμμα παρουσιάσεων ή βιντεοπαρουσίαση), να αξιολογούν γραπτώς την επάρκεια και καταλληλότητα των μέσων προστασίας και ασφάλειας σε ένα επαγγελματικό χώρο ή να περιγράψουν την οργάνωση και τον εξοπλισμό ενός χώρου εργασίας (π.χ. ηλεκτρολογείου ή εργοταξίου), να συγγράφουν, ατομικά ή ομαδοσυνεργατικά, οδηγούς, εγχειρίδια, τεχνικές αναφορές, εμπορικές προσφορές, επαγγελματικές συμβουλές, ενημερωτικά φυλλάδια κ.ο.κ. μέσα σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας σε ΕΠΑ.Λ της Λαμίας (Παπαντωνίου Ε. & Χατζηλάκος Θ.,2016), η συστηματική ενασχόληση των μαθητών μέσα από μία τεχνολογικά διαμεσολαβημένη και προβληματοκεντρική μεθοδολογία παραγωγής τεχνικών επαγγελματικών κειμενικών ειδών, πέραν της βελτίωσης σε συγκεκριμένους γλωσσικούς δείκτες (λεξιλόγιο, έκταση κειμένου, συντακτική συνοχή, ορθογραφία κ.α.), οδήγησε και γενικότερα σε «άρση της αρνητικής στάσης απέναντι στο γράψιμο, αύξηση συγκέντρωσης στο μαθησιακό στόχο, καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας, ενίσχυση της αυτονομίας και αυτορρύθμισης στη μάθηση, ενίσχυση του εσωτερικού κινήτρου και ενδιαφέροντος για ουσιαστική ενασχόληση με την γραπτή παραγωγή κειμένων» (Παπαντωνίου Ε., Χατζηλάκος Θ., 2016).
Όταν η θεωρία συνδεθεί με την εφαρμογή της, τα γενικά μαθήματα συναρθρωθούν με τα μαθήματα ειδικότητας – κάτι που διατυπώθηκε δημόσια ως πρόταση και παλιότερα (Δαφέρμος Ολύμπιος 2005) – μέσα από ένα πιο ευέλικτο και πρακτικό πρόγραμμα σπουδών που θα προάγει τον γλωσσικό μαζί με τον κοινωνικο-επαγγελματικό γραμματισμό των μαθητών των ΕΠΑ.Λ, τότε είναι πιθανό να επιτευχθούν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα και ως προς την καλλιέργεια των βασικών γλωσσικών δεξιοτήτων.
Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι μαθητές της ΤΕΕ ειδικεύονται σε μία τέχνη – επάγγελμα και θα πρέπει να αναπτύξουν ιδιαίτερες τεχνικές – επαγγελματικές δεξιότητες που ενίοτε είναι χειρωνακτικές και θα πρέπει να προσαρμόσουμε τα μαθήματα Γενικής Παιδείας στην ειδικότητα για να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα θετικά αποτελέσματα στη γενική τους μόρφωση.
Το ότι στα μαθήματα της Γενικής Παιδείας όπως είναι διαμορφωμένα, οι μαθητές δεν ανταποκρίνονται και δεν αποδίδουν όσο θα έπρεπε, ενδεικτικά το παρατηρούμε σε ένα βαθμό (χωρίς βέβαια να μπορούμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα γιατί εξαρτάται και από το βαθμό δυσκολίας των θεμάτων της κάθε χρονιάς) από τα αποτελέσματα των δύο μαθημάτων Γενικής Παιδείας των πανελλαδικών εξετάσεων των Νέων Ελληνικών, των Μαθηματικών και των Μ.Ο των μαθημάτων ειδικοτήτων όπου οι επιδόσεις είναι αρκετά χαμηλές στα Γενικά Μαθήματα σε σύγκριση με το Μ.Ο των μαθημάτων ειδικοτήτων όπως δείχνει ο πίνακας των Πανελλαδικών του έτους 2014.
| ΜΑΘΗΜΑ | ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ
0-10 |
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ
10-15 |
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 15-18 | ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 18-20 |
| ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | 64,9% | 35,1% | 3,7% | 0,15% |
| ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ | 78,5% | 21,5% | 4,2% | 1,06% |
| ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ | 15,9-77,6% | 22,4-84,1% | 4,9-31,7% | 2,2-31,2% |
Ενδεχομένως να χρειάζεται λοιπόν αλλαγή φιλοσοφίας ως προς το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων και των βιβλίων των μαθημάτων Γενικής Παιδείας στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση που να είναι πιο κοντά στα μαθήματα των ειδικοτήτων.
