Ομάδες Εργασίας στον ΕΦΚΑ και ηλεκτρονική στοχοθεσία για την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων. Το χρονοδιάγραμμα και η “ψηφιακή σύνταξη”.
Φουντώνει το κύμα φυγής από το Δημόσιο, τα πρώην ευγενή Ταμεία αλλά και τον πρώην ΟΑΕΕ, καθώς αυξάνονται σημαντικά οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης. Μαζί με τις νέες αιτήσεις αυξάνονται και οι εκκρεμότητες στον ΕΦΚΑ που αφορούν σε κύριες συντάξεις, καταγράφοντας άνοδο 49% σε ένα χρόνο. Αν προστεθούν και οι εκκρεμείς επικουρικές του ΕΤΕΑΕΠ το σύνολο των εκκρεμοτήτων κυμαίνεται κοντά στις 250.000.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιασε η «Ημερησία», το 2019 υπέβαλλαν αίτηση συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ συνολικά 170.111 ασφαλισμένοι από το Δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ενώ το 2018 είχαν υποβληθεί 163.405 αιτήσεις και το 2017 πολύ λιγότερες, 147.629. Η αύξηση που καταγράφηκε το 2019 αγγίζει το 4,10% έναντι του 2018 και το 15,22% έναντι του 2017.
Αλλά και τα στοιχεία για τον περασμένο Ιανουάριο είναι ενδεικτικά. Μέσα σε έναν μήνα καταχωρήθηκαν συνολικά 19.567 νέες αιτήσεις, όταν πέρυσι τον Ιανουάριο είχαν υποβληθεί 13.564 και τον Ιανουάριο του 2018 μόνο 12.856. Η αύξηση αγγίζει το 44,25% έναντι του Ιανουαρίου του 2019 και το 52,20% έναντι του Ιανουαρίου 2020. Σημειωτέον ωστόσο πως στις 19.567 νέες υποθέσεις του Ιανουαρίου 2020 συμπεριλαμβάνονται (όπως παγίως συμβαίνει) αυτές του μήνα αλλά και όσες καταχωρήθηκαν στα πληροφοριακά συστήματα τον Ιανουάριο, ακόμη κι αν έχουν προγενέστερο πρωτόκολλο.
Δημόσιο
Σε κάθε περίπτωση, το άρμα της συσσώρευσης νέων αιτήσεων οδηγεί το Δημόσιο καθώς οι δημόσιοι υπάλληλοι που άνοιξαν την πόρτα της εξόδου σχεδόν διπλασιάστηκαν το 2019 σε σύγκριση με το 2018. Πέρυσι υπέβαλλαν αίτηση 13.180 δημόσιοι υπάλληλοι, όταν το 2018 είχαν αποχωρήσει 7.759 υπάλληλοι. Η αύξηση αγγίζει το 69,86%. Τον περασμένο Ιανουάριο υποβλήθηκαν στο ΓΛΚ 1.021 νέες αιτήσεις, όταν τον Ιανουάριο του 2019 είχαν υποβληθεί 573, αύξηση 78,18%.
Επιχειρώντας να ερμηνεύσουν το κύμα φυγής στο Δημόσιο ειδικοί επικεντρώνουν στην σταδιακή ωρίμανση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων από υπαλλήλους που προσλήφθηκαν στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1980, εποχή κατά την οποία σημειώθηκε μεγάλο κύμα μονιμοποιήσεων και προσλήψεων στο Δημόσιο. Τον δικό τους ρόλο στα στατιστικά παίζουν αναμφίβολα και οι πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ που δημοσιοποιήθηκαν τον Οκτώβρη του 2019 βάζοντας «ταφόπλακα» στις όποιες προσδοκίες… απόσχισης του ΓΛΚ και των συντάξεων του Δημοσίου από τον ΕΦΚΑ και τους ενιαίους κανόνες του.
Στο πλαίσιο αυτό, ειδικοί προεξοφλούν περαιτέρω αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης, καθώς εμπεδώνονται – όπως λένε – οι απανωτές αλλαγές του 2015 και του 2016 σε όρια ηλικίας και ποσά σύνταξης και σταθεροποιείται το σύστημα μέσα και από τις διορθωτικές ρυθμίσεις του νέου ασφαλιστικού στους συντελεστές αναπλήρωσης. Διανύουμε άλλωστε το 6ο έτος της μεταβατικής περιόδου που ξεκίνησε το 2015 και ολοκληρώνεται το 2022. Χιλιάδες ασφαλισμένοι που «εγκλωβίστηκαν» το 2015 επειδή δεν είχαν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα, συμπληρώνουν σταδιακά τις προϋποθέσεις και συνταξιοδοτούνται.
ΟΑΕΕ
Σημαντική αύξηση σημειώθηκε πέρυσι και στις αποχωρήσεις ελεύθερων επαγγελματιών από τον πρώην ΟΑΕΕ, καθώς οι 28.279 αιτήσεις του 2018 έγιναν 34.184 το 2019, αύξηση 20,88%. Η τάση αυτή παρατηρήθηκε για πρώτη χρονιά πέρυσι, καθώς το 2017 και το 2018 η ροή των νέων αιτήσεων από ασφαλισμένους του πρ. ΟΑΕΕ είχε παραμείνει σχετικά στάσιμη κοντά στις 27.000 νέες αιτήσεις. Η αυξητική τάση, ωστόσο, που ξεκίνησε το 2019 επιβεβαιώνεται και από την ροή των νέων αιτήσεων του περασμένου Ιανουαρίου, όταν υποβλήθηκαν 3.060 αιτήσεις συνταξιοδότησης από ελεύθερους επαγγελματίες. Τον Ιανουάριο του 2019 είχαν υποβληθεί 2.600.
Επιχειρώντας να εξηγήσουν αυτή την αυξητική τάση, ειδικοί επικεντρώνουν στην ρύθμιση των 120 δόσεων που «τρέχει» από τον περασμένο Μάιο και λειτούργησε ως εργαλείο απεγκλωβισμού χιλιάδων οφειλετών του πρώην ΟΑΕΕ που δεν μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν λόγω χρεών. Για τον ίδιο λόγο αυξάνονται και οι αιτήσεις αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων του πρώην ΕΤΑΑ, λένε οι ειδικοί.
ΔΕΚΟ – Τράπεζες
Η αυξητική τάση που είχε παρατηρηθεί ήδη από το 2018 για τους ασφαλισμένους των πρώην ευγενών Ταμείων συνεχίστηκε αμείωτη και το 2019, όταν κατατέθηκαν 6.734 νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης. Το 2018 είχαν υποβληθεί 5.510 νέες αιτήσεις και 4.201 το 2017. Αυτό μεταφράζεται σε αύξηση 22,21% το 2019 έναντι του 2018 και 60,29% έναντι του 2017. Φαίνεται πως μετά το σαφές φρένο που έβαλαν δυο διαδοχικές και κορυφαίες μεταρρυθμίσεις, κατ αρχήν το μπλόκο του τρίτου μνημονίου με την αύξηση των ορίων ηλικίας το 2015 και κατά δεύτερον η εκ βάθρων αλλαγή του υπολογισμού με τον νόμο Κατρούγκαλου το 2016, η έξοδος αναθερμαίνεται.
ΙΚΑ – ΟΓΑ
Στο πρώην ΙΚΑ η εικόνα είναι μεικτή αλλά με αυξητικές τάσεις. Ειδικότερα, το 2019 καταγράφηκαν 77.317 νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης από μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, έναντι 80.360 το 2018 και 70.317 το 2017. Φαίνεται πως η ροή διατηρείται σε σταθερούς ρυθμούς, οι οποίοι όμως είναι σαφώς αυξημένοι σε σχέση με το 2017. Ειδικά τον περασμένο Ιανουάριο καταχωρήθηκαν στα πληροφοριακά συστήματα 7.171 νέες αιτήσεις έναντι 6.808 τον Ιανουάριο του 2019 και 6.473 τον Ιανουάριο του 2018.
Μεικτή είναι και η εικόνα από τις συντάξεις των αγροτών, οι οποίοι αποχωρούν κατά 30.000 – 33.000 κάθε χρόνο. Φέτος τον Ιανουάριο ωστόσο φαίνεται να… συνωστίζονται στην έξοδο, καθώς καταχωρήθηκαν 6.882 αιτήσεις έναντι 2.268 τον Ιανουάριο του 2019. Σύμφωνα με ειδικούς πρόκειται κυρίως για καθυστερημένη καταχώριση αιτήσεων συνταξιοδότησης στα πληροφοριακά συστήματα του ΕΦΚΑ – Αγροτών η οποία δεν αποκλείεται να συνεχιστεί αμείωτη και τους επόμενους μήνες. Τον δικό της ρόλο παίζει επίσης η ρύθμιση των 120 δόσεων.
Αυξάνονται οι εκκρεμότητες
Μετά και τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, οι ειδικοί εκτιμούν πως το κύμα φυγής θα «φουντώσει» καθώς από 1η Οκτωβρίου 2019 ισχύει η αυξημένη ανταποδοτικότητα. Το γεγονός αυτό ωθεί τους θεμελιωμένους να υποβάλλουν αίτηση, αλλά και όσους θεμελιώνουν από τώρα και στο εξής να αποχωρούν αμέσως μόλις συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις.
Ενδεικτικό είναι πως μαζί με τις νέες αιτήσεις αυξάνονται και οι εκκρεμότητες – ληξιπρόθεσμες και μη – στον ΕΦΚΑ. Τον Δεκέμβριο του 2018 το σύνολο των εκκρεμών κύριων συντάξεων στον ΕΦΚΑ μαζί με τις συντάξεις Δημοσίου του ΓΛΚ ήταν 102.900 (89.049 ήταν οι εκκρεμότητες μόνο από τον ιδιωτικό τομέα). Τον Δεκέμβριο του 2019 οι εκκρεμείς αιτήσεις κύριων συντάξεων από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ανέρχονταν πλέον σε 151.496. Από αυτές οι 122.740 ήταν τον περασμένο Δεκέμβριο ληξιπρόθεσμες (εκκρεμούσαν δηλαδή για περισσότερο από 90 ημέρες – 3 μήνες). Προσωρινή σύνταξη λάμβαναν οι 34.229, δηλαδή το 22,5%.
Τον Ιανουάριο του 2020 οι εκκρεμότητες αυξήθηκαν εκ νέου στις 158.156 αιτήσεις συνολικά, ενώ οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις κύριων συντάξεων έφτασαν στις 129.905. Προσωρινή λαμβάνουν πλέον 37.675 άτομα. Αντίστοιχα τον Ιανουάριο του 2019 το σύνολο των εκκρεμοτήτων σε κύριες συντάξεις ήταν 105.846, εκ των οποίων οι 87.221 ληξιπρόθεσμες. Η αύξηση συγκριτικά με τον Ιανουάριο του 2019 φτάνει στο 49%, ενώ συγκριτικά με τον Ιούνιο του 2019, όταν οι εκκρεμείς αιτήσεις ήταν 125.075, η αύξηση είναι 26%. Τον περασμένο Ιανουάριο μπήκαν στο σύστημα 19.567 νέες αιτήσεις και διεκπεραιώθηκαν 13.515 παλαιές. Αυτό σημαίνει πως αυξήθηκε το «στοκ» κατά 6.052 αιτήσεις. Ειδικοί επισημαίνουν πως τους επόμενους μήνες πρέπει να διεκπεραιώνονται 15.000 αιτήσεις το μήνα, ώστε να ισορροπήσει το σύστημα. Αντίστοιχα οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις κυμαίνονταν κοντά στις 93.000 τον περασμένο Ιανουάριο, έναντι 91.000 τον περασμένο Δεκέμβριο (με απόφαση κύριας ή χωρίς).
Αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα τους επιστήμονες της κοινωνικής ασφάλισης είναι πως βρισκόμαστε στο λυκαυγές της δεκαετίας 2020 – 2030 εντός της οποίας αναμένεται να συνταξιοδοτηθεί η γενιά του μεταπολεμικού babyboom. Όπως έχουν επανειλημμένως τονίσει οι ερευνητές, η γενιά της δεκαετίας του 1960, η οποία φτάνει πλέον στην πόρτα της συνταξιοδότησης, είναι η δεκαετία με το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γι αυτό και οι μελετητές αναμένουν μεγάλη αύξηση των συνταξιούχων… Όπως άλλωστε προσθέτουν οικονομικοί αναλυτές, η εν λόγω γενιά όπως και οι επόμενες, διαφοροποιούνται σημαντικά από τις προηγούμενες και στο μείγμα των παροχών που διεκδικούν. Πλέον μπαίνουν στο σύστημα περισσότεροι ασφαλισμένοι με πολλά έτη ασφάλισης, πάνω από 25, καθώς και υψηλές αποδοχές. Αντίστοιχα μειώνονται οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται με 15ετίες και με ποσά κοντά στα κατώτατα όρια.
| Εξέλιξη εκκρεμοτήτων | ||
| Εκκρεμείς αιτήσεις κύριων συντάξεων | Ληξιπρόθεσμες αιτήσεις | |
| Ιανουάριος 2019 | 105.846 | 87.221 |
| Ιανουάριος 2020 | 158.156 | 129.905 |
Ψηφιακή σύνταξη
Το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις και τις εκκρεμότητες με την λεγόμενη «ψηφιακή σύνταξη». Ο νέος ασφαλιστικός νόμος περιλαμβάνει τα βήματα για τον «ψηφιακό μετασχηματισμό» του e-ΕΦΚΑ, του υπερ-φορέα κοινωνικής ασφάλισης που δημιουργείται με την ένταξη του ΕΤΕΑΕΠ στον ΕΦΚΑ. Στόχος είναι τον Ιούνιο του 2020 το 34,37% των νέων συντάξεων να εκδίδεται ψηφιακά. Τα επόμενα ορόσημα προβλέπουν πως τον Ιανουάριο του 2021 θα πρέπει να προστεθεί άλλο ένα 23,39% στον όγκο των ψηφιακών συντάξεων, ώστε να εκδίδεται πλέον χωρίς ανθρώπινο χέρι το 57,76% των νέων συντάξεων. Το τρίτο ορόσημο είναι τον Ιούνιο του 2021, όταν το 90% πλέον των νέων συντάξεων θα πρέπει να εκδίδεται ψηφιακά.
Μέσω του ασφαλιστικού νομοσχεδίου καθορίζονται ηλεκτρονικές διαδικασίες και χρονοδιαγράμματα για μια σειρά ενεργειών που αφορούν το μητρώο ασφαλισμένων, την ψηφιακή διαδικασία απονομής συντάξεων αλλά και την πλειοψηφία των συναλλαγών με τα Ταμεία.
Αυτή η ψηφιακή διαδικασία αφορά κυρίως τις καινούριες αιτήσεις. Ο όγκος των παλαιών αιτήσεων προβλέπεται να εκκαθαριστεί κυρίως με την παραδοσιακή διαδικασία από τους υπαλλήλους. Στο πλαίσιο αυτό υπεγράφη πρόσφατα υπουργική απόφαση για τη συγκρότηση και τη λειτουργία στην Κεντρική Υπηρεσία και στις Περιφερειακές Οργανικές μονάδες του ΕΦΚΑ ειδικών κλιμακίων, ομάδων και υπο-ομάδων εργασίας.
Ομάδες εργασίας για τις εκκρεμείς συντάξεις
Με πρόσφατη άλλωστε εγκύκλιό του, η Διοίκηση του ΕΦΚΑ, δίνει αναλυτικές οδηγίες για τη λειτουργία Κλιμακίων – ΟΜάδων Υποομάδων Εργασίας για την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης και την αποπληρωμή των οφειλόμενων αναδρομικών ποσών που αφορούν σε αυτές. Η εγκύκλιος έρχεται σε συνέχεια σχετικής υπουργικής απόφασης, που είχε εκδοθεί στις 31 Δεκεμβρίου και όριζε την σύσταση των κλιμακίων και των ομάδων εργασίας. Με την εγκύκλιο δίνονται αναλυτικές οδηγίες για την σύσταση και την στελέχωση των ομάδων εργασίας, τα αντικείμενα απασχόλησης των ομάδων – απονομή, εκκαθάριση και πληρωμή συντάξεων, ανακεφαλαίωση χρόνου ασφάλισης, έλεγχος καταβολής εισφορών, αναγνώριση και διαπίστωση χρόνων ασφάλισης – και την στοχοθεσία. Όπως ξεκαθαρίζεται με βάσει την σχετική υπουργική απόφαση η στοχοθεσία είναι ατομική για τους υπαλλήλους και δεν επηρεάζεται από την επίτευξη ή μη του στόχου της δομής που ανήκει ο υπάλληλος. Για τους προϊσταμένους, η στοχοθεσία προκύπτει από την επίτευξη των στόχων των υπαλλήλων της δομής που προΐστανται. Η παρακολούθηση της στοχοθεσίας γίνεται μέσω των στοιχείων της εφαρμογής workflow και επομένως απαιτείται με ευθύνη του διευθυντή κάθε μονάδας να ενημερωθούν τα στοιχεία των υπαλλήλων και να παρακολουθείται η πορεία των αιτημάτων.
Στην εγκύκλιο καθορίζονται με συγκεκριμένο τρόπο ο ρόλος και οι ευθύνες των συντονιστών και των προισταμένων, οι ποσοτικοί στόχοι των κλιμακίων και των ομάδων εργασίας ανά πρώην Ταμείο (ΙΚΑ, ΟΓΑ κ.α.) και ανά αντικείμενο απασχόλησης, ενώ συγκεκριμενοποιείται και ο βαθμός δυσκολίας κάθε κατηγορίας σύνταξης.
Με τη νέα υπουργική απόφαση για τα Κλιμάκια-Ομάδες-Υποομάδες Εργασίας του έτους 2020 το μηνιαίο ποσοστό επίτευξης του κάθε μέλους – επίτευξη στόχου ή όχι – θα προσδιορίζεται αποκλειστικά και μόνο από τα στοιχεία που θα αντλούνται από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (πρωτόκολλο ροής εργασιών/workflow).
Τα Κλιμάκια-Ομάδες-Υποομάδες Εργασίας θα λειτουργήσουν για 10 μήνες, δηλαδή από 01/01/2020 μέχρι 30/06/2020 και από 01/09/2020 μέχρι 31/12/2020. Τα μέλη των Κλιμακίων Εργασίας απασχολούνται εκτός του ωραρίου εργασίας και των ωρών υπερωριακής απασχόλησης.
Στόχος είναι να “τρέξει” ταχύτερα η απομείωση του όγκου των εκκρεμοτήτων
