Επιστήμονες στη Νέα Ζηλανδία εφηύραν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης έκρηξης ηφαιστείου – ένα σύστημα το οποίο, όπως λένε, θα μπορούσε να είχε προβλέψει τη θανατηφόρα έκρηξη στο Λευκό Νησί (White Island), το 2019 όπου σκοτώθηκαν 21 άνθρωποι.
Η Νέα Ζηλανδία δεν διαθέτει σύστημα προειδοποίησης σε πραγματικό χρόνο για ηφαιστειακές εκρήξεις. Το πρακτορείο γεωεπιστημών της χώρας, το GNS Science, βασίζεται σε ένα σύστημα προειδοποίησης (VAL) που μετρά την τρέχουσα κατάσταση ενός ηφαιστείου και δημοσιεύει ενημερώσεις κάθε λίγες εβδομάδες ή μήνες. Το σύστημα βασίζεται στους ανθρώπους για να εντοπίσει δραστηριότητα που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει έκρηξη.
Το νέο σύστημα συναγερμού, το οποίο ανέπτυξε ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Ώκλαντ, χρησιμοποιεί αλγόριθμους μηχανικής μάθησης για να εκπαιδευτεί με τα κατάλληλα δεδομένα. Οι ερευνητές λένε ότι το σύστημα είναι σε θέση να προειδοποιήσει άμεσα όταν ένα μοτίβο ταιριάζει με αυτό των αρχών μιας προηγούμενης έκρηξης.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα του Λευκού Νησιού από την τελευταία δεκαετία, το σύστημα μπόρεσε να προβλέψει τέσσερις από τις πέντε εκρήξεις του παρελθόντος. Το σύστημα, το οποίο είναι έτοιμο να μπει σε φάση ανάπτυξης, θα μπορούσε να προειδοποιήσει 16 ώρες πριν την έκρηξη.
Τρεις εβδομάδες πριν από τη θανατηφόρα έκρηξη, το επίπεδο δραστηριότητας VAL αυξήθηκε στο Επίπεδο 2, υποδηλώνοντας αυξημένη αναταραχή, αλλά οι τουρίστες μπορούσαν ακόμη να το επισκεφθούν. Ο David Dempsey, γεωεπιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Ώκλαντ δήλωσε ότι μια ισχυρή δόση σεισμικής ενέργειας σημειώθηκε περίπου 17 ώρες πριν την έκρηξη.
«Πιστεύουμε ότι αυτό ήταν ένα σημάδι ότι το φρέσκο μαγματικό υγρό ανέβαινε και πίεζε το νερό που ήταν παγιδευμένο σε βράχια», εξηγεί ο Dempsey.
«Η έκρηξη που προέκυψε ήταν σαν μια χύτρα πίεσης που εκτοξεύει το καπάκι της. Η πρώιμη δόση σεισμικής ενέργειας είναι η πιο κοινή ένδειξη επικείμενης έκρηξης στο Λευκό Νησί. Είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι που θα μπορούσε να εντοπιστεί σχεδόν αμέσως από το σύστημα που έχουμε αναπτύξει», καταλήγει ο επιστήμονας.
Ένα πρωτότυπο του συστήματος πρόβλεψης λειτουργεί εδώ και πέντε μήνες και οι προγραμματιστές λένε ότι εργάζονται για να το εφαρμόσουν παράλληλα με τα υπάρχοντα συστήματα προειδοποίησης.
Οι επιστήμονες ελπίζουν να εκπαιδεύσουν το σύστημα με το ιστορικό των εκρήξεων και των άλλων ηφαιστείων της Νέας Ζηλανδίας, τα οποία προσελκύουν δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες ετησίως.
Ο επικεφαλής της ομάδας ηφαιστειολογίας της GNS Science, Nico Fournier, προειδοποίησε ότι η τεχνική εξακολουθεί να έχει υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας.
«Η αυξημένη πιθανότητα έκρηξης δεν σημαίνει με βεβαιότητα ότι θα συμβεί», δήλωσε, σημειώνοντας ότι ο οργανισμός είχε προσθέσει την τεχνική στα σύνολα δεδομένων και τις αναλύσεις που χρησιμοποιεί.
Ηφαιστειολόγοι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν νέα εργαλεία και τεχνικές, συμπεριλαμβανομένων δορυφόρων και τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, για να παρακολουθούν τις ηφαιστειακές δραστηριότητες, να προβλέπουν προειδοποιητικά σημάδια αναταραχής όπως επικείμενες εκρήξεις και φυσικές καταστροφές όπως κατολισθήσεις και τσουνάμι.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications.
ΠΗΓΗ: CNN
