Ο Έλληνας δάσκαλος που τιμήθηκε με το Global Teacher Award.
Ο Νίκος Γαλάνης έχει αναδειχθεί καλύτερος δάσκαλος σε όλον τον κόσμο.
Με τους μαθητές του φτιάχνει βίντεο με έντονο κοινωνικό αλλά και ιστορικό χαρακτήρα. Το τελευταίο ήταν ένα αφιέρωμα στα 100 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης και του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.
«Η μάθηση είναι συνυφασμένη με το λάθος. Το σχολείο είναι το κατεξοχήν μέρος όπου είναι σχεδόν υποχρέωσή μας να κάνουμε λάθος. Για να αγαπήσει ένα παιδί το σχολείο, πρέπει να αγαπήσει τα λάθη του, να τα αποδεχτεί ότι είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης», λέει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στο newsbomb.gr.
Αναδειχθήκατε δάσκαλος της χρονιάς σε όλο τον κόσμο. Πριν λίγες ημέρες χτύπησε το πρώτο κουδούνι του χρόνου. Δύο εβδομάδες μετά από τότε ποιοι είναι οι στόχοι σας;
«Καταρχάς, ένα βραβείο δεν αποτελεί τον σκοπό του ταξιδιού αλλά είναι απλά η αναγνώριση των προσπαθειών μας και ένα κίνητρο να συνεχίσουμε με την ίδια όρεξη και πάθος. Ένα σημάδι ότι κάνουμε κάτι σωστά και να συνεχίσουμε να το πράττουμε με τον ίδιο ζήλο.
Κάθε μέρα, κάθε βράδυ σκέφτομαι το αύριο, στόχος είναι το επόμενο μάθημα. Πώς θα γίνει πιο ενδιαφέρον, πώς θα μάθουμε και συγχρόνως θα περάσουμε καλά, τι εκπλήξεις ή μυστήριο μπορεί να κρύβει. Πώς μπορώ να κάνω τη μέρα που έρχεται, να έχει προστιθέμενη αξία στη διαδρομή μου αλλά και στη διαδρομή των μαθητών μου. H βασική μου επιδίωξη είναι κάθε μέρα το σχολείο να είναι μια μικρή γιορτή. Αυτό γίνεται με πολλές μικρές εκπλήξεις που βγαίνουν στη διάρκεια της ημέρας, με ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, με καινοτόμες δραστηριότητες που τα σηκώνουν από τις καρέκλες και τα θρανία με σκοπό να μάθουν μέσω βιωματικών δραστηριοτήτων, μέσω της τέχνης, με τραγούδια στην πρωινή υποδοχή, με χρώματα και παιχνίδια.! Επειδή προέρχομαι και από τον αθλητισμό, πάντα λέμε πως στόχος είναι η επόμενη προπόνηση. Έτσι και στον χώρο μας, τον χώρο της εκπαίδευσης, στόχος είναι το επόμενο μάθημα, το χρέος μας να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας ώστε να προσφέρουμε το καλύτερο δυνατό στα παιδιά μας. Σκοπός είναι να αγαπήσουν το σχολείο, να ανυπομονούν κάθε βράδυ πότε θα περάσει η ώρα να ξαναγυρίσουν στην τάξη όπως ακριβώς ανυπομονώ κι εγώ!».
Σε ποιο σχολείο διδάσκετε φέτος;
«Φέτος θα εργάζομαι στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου, το μεγαλύτερο σχολείο της πόλης. Ήμουν ξανά στο συγκεκριμένο σχολείο αλλά μια περιπέτεια υγείας με υποχρέωσε να αποχωρήσω λίγο μετά τα μέσα της χρονιάς. Έτσι, επέστρεψα για να συνεχίσω το έργο που άφησα ημιτελές. Είναι μια σημαντική επετειακή χρονιά για το Ναύπλιο, συμπληρώνονται 200 χρόνια από την απελευθέρωσή του οπότε όμορφα πράγματα διαφαίνονται στο εγγύς μέλλον.! Όντας αναπληρωτής 11 χρόνια, είχα την ευκαιρία να εργαστώ σε πολλά διαφορετικά σχολεία και περιοχές της χώρας μας, να γίνω πλούσιος από τις εμπειρίες αυτές και τώρα πια να τις εφαρμόσω στον τόπο διαμονής μου. Επ’ ευκαιρίας να υπογραμμίσω πόσο σημαντικό είναι η τοπική κοινότητα να αγκαλιάζει τους εκπαιδευτικούς της. Από τις οικογένειες μέχρι τις επίσημες αρχές. Είμαι τρομερά ευγνώμων που οι γονείς των μαθητών μας έχουν δείξει τόση αγάπη, βοηθώντας μας έτσι στο λειτούργημα που επιλέξαμε να κάνουμε. Ακόμα και ο Δήμος Ναυπλιέων με τίμησε, βρισκόμενος μόνο 3 χρόνια σε σχολεία της περιοχής, για την προσφορά στην εκπαιδευτική και όχι μόνο κοινότητα. Όλα αυτά σε ωθούν να ανταποδώσεις σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό ό,τι έλαβες».
Με τους μαθητές σας τιμήσατε την μνήμη της μικρασιατικής καταστροφής. Με ποιον τρόπο;
«Η βασική ιδέα ξεκίνησε με τη συμμετοχή μιας μαθήτριας του σχολείου μας, της Κατερίνας, που η μητέρα της κατάγεται από τη Νέα Κίο, μια πόλη που δημιουργήθηκε εξαρχής από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Συνεργαστήκαμε με τον μαέστρο Θεοδόση Αντωνιάδη και τη Νεανική Χορωδία του ΔΟΠΠΑΤ Ναυπλίου. Επίσης, δύο μέλη του Χορευτικού Ομίλου Σκάλας Λακωνίας, η Ζωή και ο Σπύρος, συμμετείχαν και έδωσαν έναν πολύ όμορφο νοσταλγικό τόνο. Εξάλλου, ο τίτλος της ταινίας είναι «Νόστος και Άλγος». Και τα δυο μαζί διαμορφώνουν τη Νοσταλγία, τον ψυχικό πόνο και τα γλυκόπικρα συναισθήματα που προκαλούνται από την ανικανοποίητη εισέτι λαχτάρα του γυρισμού στην πατρίδα, σε κάποιον αγαπημένο τόπο ή σε ευχάριστες καταστάσεις που ζήσαμε στην παιδική ηλικία, σύμφωνα με το λεξικό. Η ταινία αφιέρωμα από το Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου τιμά τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή. Θέλαμε να δείξουμε ότι δεν έχουμε ξεχάσει. Τίποτε δεν έχει ξεχαστεί. Τιμήσαμε τους ανθρώπους, τους πρόσφυγες, τον ελληνισμό που ξεριζώθηκε. Για τις ψυχές που χάθηκαν. Ελληνισμός και Μικρά Ασία είναι έννοιες ταυτισμένες στον ιστορικό χρόνο και αυτό κάνει την πληγή της καταστροφής ακόμη πιο μεγάλη. Φιλοσοφία, γνώση, πολιτισμός, επιστήμες, παράδοση, ήθη και έθιμα είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά που έχουμε. Και αυτό κάνει τις πατρίδες μας αλησμόνητες. Όχι χαμένες πατρίδες αλλά αλησμόνητες».
Θα μας πείτε για τα άλλα βίντεο που έχετε επιμεληθεί με τους μαθητές σας, ποια ήταν και τι σκοπό είχαν;
«Οι ταινίες μικρού μήκους που δημιουργούμε με τους μαθητές είναι στην ουσία η προσπάθειά μας να αγγίξουμε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα μέσα από μια μορφή τέχνης, ζητήματα που δύσκολα διδάσκονται από βιβλία και τετράδια αλλά πιο εύκολα βιώνονται υποδυόμενοι ρόλους. Επίσης, πάντα θέλουμε να στείλουμε το δικό μας μήνυμα προς την κοινωνία αλλά και προς εμάς τους ίδιους, προς τα παιδιά, τους αυριανούς πολίτες. Τα θέματα επιλέγονται σε συνεργασία με τα παιδιά, εξάλλου αν είναι κάτι που δεν τους αρέσει ή δεν τους απασχολεί, δεν θα αφιερώσουν χρόνο και όρεξη σε αυτό. Καταπιανόμαστε είτε με διαχρονικά προβλήματα είτε κυρίως με ζητήματα της εποχής, που απασχολούν την κοινή γνώμη και γεμίζουν τις τηλεοράσεις, δημιουργώντας απορίες στα παιδιά. Ύστερα, γίνεται καταιγισμός ιδεών για το σενάριο, σκεφτόμαστε τι θα χρειαστούμε και τα γυρίσματα ξεκινούν.! Απαραίτητη η βοήθεια των γονιών, στέκονται πάντοτε αρωγοί στις προσπάθειές μας.
Όλο αυτό ξεκίνησε το 2015 όταν βρέθηκα στην Κρήτη, σε ένα εξαιρετικό σχολείο, στους Κουνάβους κοντά στην Κνωσό. Είχα το ένα τμήμα της Α’ Δημοτικού, ένας άλλος συνάδελφος, ο Νίκος ο Κωνσταντάκης το άλλο. Πάντα είχα αγάπη για την κινηματογράφηση και τη φωτογραφία αλλά όχι τα μέσα. Βρέθηκε, λοιπόν, ο συνάδελφος να έχει μια εξαιρετική κάμερα στην κατοχή του και.. αυτό ήταν.! Έκανα την πρώτη ταινία, «Το πρώτο τρένο», με θέμα τον σχολικό εκφοβισμό και στο τέλος της χρονιάς συνεργαστήκαμε, δημιουργώντας μια ταινία μικρού μήκους με τα πρωτάκια μας, το «SOSίβιο», για το κυρίαρχο ζήτημα τότε, το προσφυγικό. Από τότε έχουμε δημιουργήσει 9 ταινίες, όλες δημοσιευμένες στο κανάλι μου στο YouTube. Έχουμε καταπιαστεί με θέματα όπως οι μαθησιακές δυσκολίες, τα τροχαία ατυχήματα, την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, τα δικαιώματα της γυναίκας και άλλα».
Από μικρός θέλατε να γίνετε δάσκαλος; Σας ενέπνευσε κάποιος εκπαιδευτικός να ακολουθήσετε αυτό το μονοπάτι;
«Η αλήθεια είναι πως από μικρός μου άρεσε να μαθαίνω πράγματα και να τα μεταδίδω στους άλλους. Ακόμα θυμάμαι τα καλοκαίρια, να «διδάσκω» τον συγχωρεμένο τον παππού μου ό,τι είχα μάθει στην Ιστορία την προηγούμενη χρονιά και αυτός να με ακούει υπομονετικά. Κάτι που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι πως όταν έδωσα Πανελλήνιες πέρασα σε μια στρατιωτική σχολή, λόγω της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης που προσέφερε. Έπρεπε να ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο για να τα βγάλουμε πέρα οικονομικά αλλά ήταν κάτι εντελώς ξένο στην κοσμοθεωρία μου, πνευματικά δεν ανήκα εκεί. Κέντρο της σκέψης μου, όπως ανέφερα ήδη, είναι ο άνθρωπος, οπότε τα παράτησα και την επόμενη χρονιά μπήκα στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, κρατώντας όμως και τις εμπειρίες που είχα αποκτήσει, αυτές διαμόρφωσαν περαιτέρω την προσωπικότητά μου. Είναι κάτι που λέω και στα νέα παιδιά, ποτέ δεν είναι αργά να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, οι Πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου.
Όλα μου τα βιώματα, θετικά και αρνητικά με ανατροφοδοτούν συνεχώς και με οδηγούν. Μικρός διάβασα για τον Αχιλλέα και πως ενδιαφερόταν πάνω από όλα για την υστεροφημία. Την κληρονομιά που αφήνεις όταν φεύγεις, το Legacy. Αυτό με εξιτάρει από τότε, να φύγω και να αφήσω πίσω μου έργο, να ξέρω πως υπήρξα κοινωνικά χρήσιμος, να με θυμούνται κάποιοι λίγοι ή πολλοί γιατί επηρέασα τις ζωές τους. Σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτούν το εφήμερο· την εφήμερη διασκέδαση, το πρόχειρο φαγητό, όλα γρήγορα και επιφανειακά. Το ζήτημα δεν είναι να υπάρχουμε για 70, 80 χρόνια πάνω στον πλανήτη και απλά να καταναλώνουμε αλλά να παράγουμε, να δημιουργούμε.
Οι γονείς μου ήταν οι πρώτοι που με πήραν από το χέρι και μου έδειξαν στον δρόμο. Οι πρώτοι φάροι στη ζωή μου. Άνθρωποι λαϊκοί, ο ένας μόλις και είχε τελειώσει το Δημοτικό, η άλλη το Γυμνάσιο. Η αδερφή μου και ο υγιής συναγωνισμός μας. Δάσκαλοι και καθηγητές, καλοί και κακοί. Όλοι υπήρξαν συνοδοιπόροι μου στο ταξίδι. Τα μέρη που γύρισα σε όλη την Ελλάδα για να εργαστώ ως δάσκαλος, εξαιρετικοί συνάδελφοι που γνώρισα, όλοι και όλα είχαν να μου δώσουν ένα στοιχείο για τη δική μου εξέλιξη και ολοκλήρωση. Υπάρχουν και πρότυπα σήμερα που μπορούν και τα παιδιά να ταυτιστούν και να μάθουν από αυτούς όπως η ζωή σαν παραμύθι του Γιάννη Αντετοκούνμπο. Κυρίως το work ethic που έχει, αυτό που χρειάζεσαι για να πετύχεις τα όνειρά σου».
Οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα, παράγουν μεγάλο έργο, ποιο είναι το μήνυμα που τους στέλνετε εσείς;
«Νομίζω ότι πάνω και πρώτα από όλα είναι η αγάπη για τα παιδιά. Χωρίς αυτό, δεν προχωρά η κουβέντα. Όπως είπε ο σύγχρονος φιλόσοφος, ο κ. Τάσης, «Κάντε αυτό που αγαπάτε ή αγαπήστε αυτό που κάνετε». Αν δεν αγαπήσεις τη δουλειά σου είτε την επέλεξες είτε σε επέλεξε αυτή, αν βαρυγκομάς κάθε πρωί για τα επόμενα 40 χρόνια της ζωής σου και μετράς τις μέρες να έρθει το Σαββατοκύριακο, το Πάσχα και το καλοκαίρι, τότε δεν προσφέρεις το είναι σου στα παιδιά, απλά υπάρχεις μέσα σε ένα κτίριο, μπαινοβγαίνεις από μια πόρτα σχολείου. Ύστερα, η εμπειρία νικά τα «χαρτιά». Όσα πτυχία και αν μαζέψεις (που πάντα έχουν να σου προσφέρουν), ο δάσκαλος γίνεται καλύτερος μαζεύοντας βιώματα, στιγμές, λάθη και σωστά από την καθημερινή πρακτική. Τέλος, μη μένεις στάσιμος. Ο καλός δάσκαλος ακούει την εποχή του και συμβαδίζει με αυτή, Μη ξεχνάτε, έχουμε να κάνουμε με παιδιά. Δεν πρέπει να μένουμε πίσω, είναι χρέος μας να συμπορευόμαστε μαζί τους, να τους δείχνουμε τον δρόμο και να είμαστε εκεί κοντά τους, φωτίζοντας σαν κερί τις λακκούβες που θα συναντήσουν.
Να μην ξεχνάμε πως η μάθηση δεν ξεκινάει στο δημοτικό ή στο νηπιαγωγείο, ξεκινάει την πρώτη φορά που το παιδί θα πιάσει ένα αντικείμενο και θα επιχειρήσει να καταλάβει τι είναι και σε τι χρησιμεύει. Όλες οι φορές που το παιδί βάζει κάτι στο στόμα του ή το πετάει κάτω ή το κουνάει ή το ζουλάει, είναι φορές που το παιδί μαθαίνει. Το σχολείο είναι απλά ένα επόμενο στάδιο. Αν θέλουμε το παιδί να αγαπήσει το σχολείο, πρέπει να αγαπήσουμε τις αρχικές του προσπάθειες να μάθει και να το ενθαρρύνουμε.
Πολύ συχνά προσπαθούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί ή οι γονείς να πείσουν τα παιδιά να είναι επιμελείς μαθητές χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που στηρίζονται στον φόβο (δεν θα βρεις δουλειά), στις ενοχές (εμείς κάνουμε τόσες θυσίες για σένα) ή στη σύγκριση (εγώ στην ηλικία σου είχα κάνει τόσα). Κανείς δεν αγαπάει κάτι που τον κάνει να νιώθει φοβισμένος, ένοχος ή μειονεκτικά. Η αγάπη έρχεται εκεί που υπάρχει χαρά, ελευθερία, μεράκι, ενδιαφέρον, ικανοποίηση.
Επίσης, πολλές φορές βλέπω τα παιδιά να έχουν άγχος για τους βαθμούς που τους το έχουν μεταφέρει οι γονείς τους. Οι βαθμοί είναι σαν τις εξετάσεις αίματος. Μια δυο φορές τον χρόνο ρίχνουμε μια ματιά να δούμε αν είναι στα φυσιολογικά επίπεδα. Κι αν κάτι ξεφεύγει, συζητάμε αν χρειάζεται να κάνουμε κάτι. Χωρίς υπερβολές.
Μαθαίνω σημαίνει πειραματίζομαι, δοκιμάζω κάτι που δεν ξέρω, εμπλέκομαι σε νέες δραστηριότητες, επιχειρώ κάτι καινούριο. Όλα αυτά έχουν υψηλό ρίσκο ως προς το αποτέλεσμα. Η μάθηση είναι συνυφασμένη με το λάθος. Το σχολείο είναι το κατεξοχήν μέρος όπου είναι σχεδόν υποχρέωσή μας να κάνουμε λάθος. Για να αγαπήσει ένα παιδί το σχολείο, πρέπει να αγαπήσει τα λάθη του, να τα αποδεχτεί ότι είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης. Να μην απογοητευτεί.
Πρέπει να επαναφέρουμε τη χαρά του παιχνιδιού στη διαδικασία της μάθησης. Ενοχοποιήσαμε το παιχνίδι, το κατηγορήσαμε ως τεμπελιά, το φέραμε ως αντίθετο της μάθησης, πως δεν συνδυάζονται αυτά τα δύο. Όμως η μάθηση έχει εξ ορισμού το παιχνίδι μέσα της. Η μεγαλύτερη διαδικασία μάθησης είναι η ίδια η ζωή. Και η ζωή είναι ένα παιχνίδι που χάνει μόνο αυτός που δεν παίζει».
