Πανεπιστήμια: Χιλιάδες φοιτητές σε τμήματα με ασαφή επαγγελματικά δικαιώματα

Στην αναμονή για επαγγελματικά δικαιώματα βρίσκονται περίπου 15.000 φοιτητές τμημάτων μηχανικών, τα οποία αποτελούν μετεξέλιξη των ΤΕΙ, σύμφωνα με δημοσίευμα του Απόστολου Λακασά στην Καθημερινή.

Και αυτό διότι έχουν μεν «βαφτιστεί» τμήματα μηχανικών, αλλά δεν πληρούν τις ακαδημαϊκές προϋποθέσεις για να θεωρηθούν αντίστοιχα με τα τμήματα των πολυτεχνείων και των πολυτεχνικών σχολών της χώρας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ στην Καθημερινή, η επιτροπή που θα αξιολογήσει εάν τα τμήματα πληρούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια έχει συνεδριάσει. Ετσι, μέσα στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2022-23 αναμένεται να έχει κριθεί ποια τμήματα –και άρα οι απόφοιτοί τους– θα πάρουν την αντιστοίχιση που θα τους εξασφαλίσει τα επαγγελματικά δικαιώματα του μηχανικού και την εγγραφή στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ).

Στα υπόλοιπα θα δοθεί επιπλέον χρόνος για να πιάσουν τα κριτήρια, ωστόσο είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο θα αποτελεί πλήγμα στην ακαδημαϊκή τους εικόνα.

Την ίδια στιγμή και πανεπιστημιακά τμήματα του γεωτεχνολογικού τομέα αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα επαγγελματικά τους δικαιώματα.

Ειδικότερα, επί ΣΥΡΙΖΑ τμήματα ΤΕΙ «πανεπιστημιοποιήθηκαν». Καθώς το αντικείμενό τους ανήκε στον τεχνολογικό τομέα, συνολικά 19 ονομάστηκαν «τμήματα μηχανικών». Ενδεικτικά, μεταξύ αυτών, όπως παρουσιάζει η «Καθημερινή», υπάρχουν τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (προέκυψε από τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθηνών και Πειραιώς), του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (αποτελεί μετεξέλιξη του ΤΕΙ Κρήτης), του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας (προέκυψε από τη συγχώνευση ΤΕΙ της Θεσσαλονίκης, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας) και των πανεπιστημίων Πελοποννήσου, Θεσσαλίας και Ιονίου, τα οποία απορρόφησαν τα ΤΕΙ της περιφέρειάς τους.

Τα τμήματα που δεν είναι ενταγμένα σε πολυτεχνικές σχολές έγιναν πενταετών σπουδών, όπως οι πολυτεχνικές, αλλά δεν έγιναν αντίστοιχα και ισοδύναμα με αυτές. Βέβαια, ο νόμος 4610 του 2019, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Μαΐου 2019, αναφέρει ότι «με απόφαση των υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Παιδείας καθορίζονται τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται ώστε ένα τμήμα Σχολής Μηχανικών να θεωρηθεί αντίστοιχο με τμήμα Πολυτεχνικής Σχολής, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο πιστοποιείται η τήρηση των προϋποθέσεων αυτών».

Τρία χρόνια μετά, και αφού τα τμήματα είχαν δεχθεί φοιτητές τα αντίστοιχα ακαδημαϊκά χρόνια, όπως και φέτος για το 2022-23, το υπουργείο Παιδείας καθόρισε τα κριτήρια αντιστοιχίας.

Η απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 4124Β στις 3 Αυγούστου 2022. Τα κριτήρια είναι τα εξής:

• Το πρόγραμμα του πρώτου κύκλου σπουδών να διαρκεί 10 ακαδημαϊκά εξάμηνα.

• Το περιεχόμενο σπουδών και επομένως και ο τίτλος του διπλώματος που απονέμεται να αντιστοιχεί σε βασική ειδικότητα μηχανικού.

• Στο πρόγραμμα σπουδών να περιλαμβάνονται μαθήματα ώστε να διασφαλίζεται:

α) η θεμελίωση στις βασικές επιστήμες,

β) η ανάπτυξη των μαθημάτων κορμού της ειδικότητας σε όλο το εύρος του σχετικού γνωστικού αντικειμένου,

γ) η εμβάθυνση και η εμπέδωση σε υψηλό επίπεδο των γνώσεων στο εύρος του γνωστικού αντικειμένου της ειδικότητας,

δ) η απόκτηση γνώσεων ως προς τη μεθοδολογία λύσεων προβλημάτων και τη μεθοδολογία ανάλυσης, σύνθεσης και σχεδιασμού συστημάτων και εφαρμογών,

ε) η ανάπτυξη ερευνητικών ικανοτήτων.

• Στο πρόγραμμα σπουδών να προβλέπεται η εκπόνηση διπλωματικής εργασίας διάρκειας ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου κατ’ ελάχιστον σε αντικείμενο συναφές με τα γνωστικά αντικείμενα του τμήματος.

• Τουλάχιστον το 80% των μελών ΔΕΠ του τμήματος να έχει γνωστικό αντικείμενο σε αντικείμενα μηχανικού.

• Το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών να είναι συναφές σε ποσοστό τουλάχιστον 70% με το πρόγραμμα σπουδών τμήματος Πολυτεχνικής Σχολής.

• Το τμήμα να ολοκληρώσει έναν πλήρη κύκλο σπουδών.

Επταμελής επιτροπή

Ηδη συγκροτήθηκε η επταμελής επιτροπή που θα αποφασίσει για την αντιστοιχία των τμημάτων. Στην επιτροπή μετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (ως πρόεδρος), του υπουργείου Παιδείας, του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (δύο εκπρόσωποι), της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ) και ένας πανεπιστημιακός τμήματος πολυτεχνικής σχολής γνωστικού αντικειμένου της ίδιας ή συναφούς ειδικότητας με την ειδικότητα του τμήματος που εξετάζεται.

Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στην «Καθημερινή» ότι η συγκρότηση της επιτροπής δείχνει την πολιτική πρόθεση το θέμα να προχωρήσει και να υπάρξει οριστική λύση, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί κατά το παρελθόν, όταν το ΤΕΕ και οι απόφοιτοι τμημάτων μηχανικών από τα ΤΕΙ είχαν μπει σε διελκυστίνδα για το εύρος των επαγγελματικών δικαιωμάτων των δεύτερων. Η ίδια πρόθεση βεβαιώνεται σήμερα και από το ΤΕΕ. Από την άλλη, πάντως, στελέχη των υπό κρίση τμημάτων που μίλησαν χθες στην «Κ», δήλωσαν ότι είναι αποθαρρυντικό ότι πέρασαν τρία χρόνια για να οριστούν τα κριτήρια αναγνώρισης των τμημάτων ως πολυτεχνικά.

Βεβαίως, με βάση τα γνωστά ποιοτικά δεδομένα των τμημάτων, εκτιμάται ότι από τα 19 περίπου τα μισά θα πάρουν αντιστοιχία με τα τμήματα των πολυτεχνείων της χώρας. Η αντιστοιχία θα ισχύει για το σύνολο των αποφοίτων που έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα σπουδών επί του οποίου η επιτροπή κρίνει την αντιστοιχία.

Χαμένοι στη «μετάφραση» των πτυχίων τους και οι γεωτεχνικοί

Μετέωρα είναι και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων πανεπιστημιακών τμημάτων του γεωτεχνικού τομέα, τα οποία ιδρύθηκαν με νόμους του 2018 και του 2019.

Ουσιαστικά, τα τμήματα αυτά προέκυψαν έπειτα από απορρόφηση τμημάτων ΤΕΙ από πανεπιστήμια. Οπως ανέφερε χθες στην «Καθημερινή» ο μαθηματικός-αναλυτής κ. Στράτος Στρατηγάκης, «ως προς τα επαγγελματικά τους δικαιώματα υπάρχει νόμος από το 2014, ο οποίος περιλαμβάνει τα τμήματα όπου το πτυχίο τους παρέχει επαγγελματικά δικαιώματα του γεωπόνου και του δασολόγου.

Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται όσα ιδρύθηκαν το 2018 και το 2019, και αφορούν αμιγώς τα δικαιώματα του δασολόγου και του γεωπόνου. Παράλληλα υπάρχουν και άλλα τμήματα με παρεμφερές αντικείμενο που ιδρύθηκαν με τους ίδιους νόμους και δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα». Ο λόγος για συνολικά δεκατρία τμήματα, σε Μεσολόγγι, Λάρισα, Αρτα, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Φλώρινα, Καρπενήσι, Δράμα, Καρδίτσα και Ψαχνά Ευβοίας.

Από την άλλη, και στο σύστημα μετεγγραφών φαίνεται πως η «πανεπιστημιοποίηση» τμημάτων ΤΕΙ το 2018 και το 2019 έχει δημιουργήσει τμήματα διαφορετικών ταχυτήτων μέσα στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας.

Συγκεκριμένα υπάρχουν τμήματα περιφερειακών ΑΕΙ που δεν έχουν πάρει αντιστοίχιση με τμήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης παρότι έχουν συναφές αντικείμενο. Αυτό έχει συνέπεια οι φοιτητές των πρώτων να μην μπορούν να ζητήσουν μετεγγραφή στα τμήματα των κεντρικών ΑΕΙ. Τέτοια περίπτωση είναι τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής.

Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Στρατηγάκη υπάρχει σύγχυση στα επαγγελματικά δικαιώματα ομοειδών τμημάτων.

Ενδεικτικά, οι απόφοιτοι από το τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου έχουν επαγγελματική κατοχύρωση από το 1995 με προεδρικό διάταγμα. Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το τμήμα Περιβάλλοντος δηλώνει ότι έχει τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Στο Ιόνιο, το τμήμα Περιβάλλοντος αναφέρει ότι ο πτυχιούχος του είναι περιβαλλοντολόγος, χωρίς αναφορά σε επαγγελματικά δικαιώματα.