Η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη έφερε την ανάγκη για αύξηση των αποφοίτων των σχολών Science, Technology, Engineering, Mathematics (STEM)
Η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας μας, ακούμε από πολλές και διαφορετικές πηγές και επίσημα χείλη.
Είναι προφανώς ορθή η άποψη. Η ανάπτυξη της οικονομίας στηρίζεται σε μεγάλο μέρος στην τεχνολογία.
Η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη έφερε την ανάγκη για αύξηση των αποφοίτων των σχολών Science, Technology, Engineering, Mathematics (STEM) σε όλες τις χώρες και, προφανώς και στην Ελλάδα, αν θέλουμε να ακολουθούμε τις διεθνείς εξελίξεις.
Αυτή η ανάγκη αύξησης των αποφοίτων STEM δεν έχει περάσει σε κανένα επίπεδο της εκπαίδευσής μας.
Αν ξεκινήσουμε από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση θα δούμε ότι οι θέσεις των σχολών STEM δεν είναι πολλές ούτε έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Αντίθετα το 20% των προσφερομένων θέσεων σε σχολές STEM έμειναν κενές το 2023, εξαιτίας της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), όπως βλέπουμε στον πίνακα.
Βέβαια οι κενές θέσεις σε σχολές STEM, εξαιτίας της ΕΒΕ, είναι η κατάληξη μιας εκπαίδευσης που κάνει ότι μπορεί για να κάνει τις θετικές επιστήμες μη ελκυστικές στους μαθητές.
Διδασκαλία που αποκλείει οποιαδήποτε πρακτική εφαρμογή των γνώσεων που αποκτούν οι μαθητές, ασκήσεις χωρίς κανένα μαθησιακό στόχο απομακρύνουν τους μαθητές από τις θετικές επιστήμες από το Δημοτικό κιόλας.
Δάσκαλοι που καλούνται να διδάξουν μαθηματικά, χωρίς, κάποιες φορές, να γνωρίζουν ούτε τα στοιχειώδη, καθώς δεν είναι υποχρεωτική η εξέτασή τους στα μαθηματικά για την εισαγωγή τους στα τμήματα παιδαγωγικών δημοτικής εκπαίδευσης.
Καθηγητές των θετικών μαθημάτων που δεν διδάχθηκαν ποτέ διδακτική και παιδαγωγικά δεν έμαθαν δηλαδή πως να προσεγγίζουν τα παιδιά και να τους διδάσκουν την επιστήμη τους. Αποτέλεσμα; Αυτοσχεδιασμός κι όπου βγει, που δεν μπορεί, φυσικά, να οδηγήσει σε κάτι καλό.
Όλα αυτά κάνουν πολλούς μαθητές να έχουν πολύ χαμηλές επιδόσεις στα θετικά μαθήματα, με συνέπεια να τα φοβούνται και να τα αποφεύγουν. Αποτυπώνονται αυτά στο διαγωνισμό PISA, όπου φαίνεται ότι το 35% των μαθητών της Α Λυκείου δεν μπορεί να περάσει στο 2ο επίπεδο από τα 6 επίπεδα επιδόσεων που έχει ο διαγωνισμός.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι από ένας στους τρεις μαθητές δεν μπορεί να παρακολουθήσει το μάθημα στην Α Λυκείου, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τους διδάσκοντες καθηγητές στα Λύκεια της χώρας.
Στο Λύκειο είναι πια πολύ αργά για να διορθωθεί κάτι. Αν δεν υπάρχουν θεμέλια δεν μπορείς να χτίσεις τη γνώση.
Οι μαθητές που φοβούνται τα θετικά μαθήματα επιλέγουν τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες ή τις Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορικής, αποφασίζοντας να πιούν το πικρό χάπι των Μαθηματικών, αλλά να απαλλαγούν από τη Φυσική και τη Χημεία.
Στα Μαθηματικά οι μισοί υποψήφιοι του Πεδίου γράφουν κάτω από 5 στα 20, επιβεβαιώνοντας το πρόβλημα. Λίγοι υποψήφιοι επιλέγουν το Πεδίο των Θετικών Επιστημών.
Ο μικρός αριθμός των υποψηφίων του 2ου Πεδίου των Θετικών Επιστημών σε συνδυασμό με την ΕΒΕ, φέρνουν το 19,03% των θέσεων STEM στα ΑΕΙ να μένουν κενές.
Οι θέσεις STEM στα ΑΕΙ αποτελούν το 24,87% των θέσεων που διατίθενται στα ΑΕΙ, με το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ να είναι στο 26% και τη Γερμανία στο 36%.
Βεβαίως η Γερμανία έχει μικρό αριθμό πτυχιούχων, οπότε σε απόλυτους αριθμούς θα είναι κοντά στο μέσο όρο του ΟΟΣΑ.
Αν, λοιπόν, το Υπουργείο Παιδείας θελήσει να αυξήσει τις θέσεις στις σχολές STEM στα ΑΕΙ, ακολουθώντας τη διεθνή τάση, δεν θα τα καταφέρει.
Απλά θα αυξήσει τον αριθμό των κενών θέσεων, αφού υποψήφιοι με καλές επιδόσεις, που ξεπερνούν την ΕΒΕ δεν υπάρχουν. Η μόνη τεχνική λύση για να αυξηθούν οι φοιτητές σ’ αυτές τις σχολές είναι να μειωθεί η ΕΒΕ, που σε πολλές σχολές έφθασε το 14,97 το 2023.
Είναι πολύ υψηλή η ΕΒΕ και δεν έχει καμία σχέση με τον αποκλεισμό υποψηφίων που γράφουν 2 και 3, που υποτίθεται ότι ήταν ο στόχος της ΕΒΕ.
Φυσικά αυτή είναι τεχνική λύση. Δεν αποτελεί την πραγματική λύση του προβλήματος.
Η πραγματική λύση είναι να κάνουμε τις θετικές επιστήμες ελκυστικές στους μαθητές. Χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τι και πώς διδάσκουμε. Να υπάρχει επαφή της γνώσης με την πράξη.
Θα φανεί αυτό όταν θα σταματήσουν να ρωτούν οι μαθητές: Πού θα μου χρειαστούν όλα αυτά;
Οι τεχνικές διδασκαλίας STEM είναι πολύ ελκυστικές, αλλά κοστοβόρες. Απαιτούν ανακάλυψη της γνώσης από την πράξη.
Δεν μπορεί να γίνουν με ένα βιβλίο, χαρτί και μολύβι. Θέλουν υπολογιστές και εργαλεία για πειραματισμό, εργαστήρια και όλα αυτά που κοστίζουν. Απαιτείται, δηλαδή, σοβαρή επένδυση στην Εκπαίδευση και όχι κούφια λόγια. Κάνουν πιο ελκυστική τη γνώση αλλά οι θετικές επιστήμες απαιτούν επιστημονική απόδειξη. Δεν αρκούν, δηλαδή, οι διδασκαλίες STEM, ούτε πρέπει να χαθεί η επιστημονική αυστηρότητα.
Το να γίνουν ελκυστικές οι θετικές επιστήμες είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα που, πέρα από τις αδυναμίες της εκπαίδευσής μας, προσκρούει και στις αξίες της εποχής μας. Οι μαθητές ονειρεύονται να γίνουν youtubers.
Βλέπουν τα χρήματα που κερδίζουν οι influencers και πιστεύουν ότι είναι πολύ εύκολο να γίνεις πλούσιος. Ακούνε ότι η super Κική κέρδισε ένα εκατομμύριο από το Instagram και τρελαίνονται.
Βλέπουν ότι όλοι αυτοί είναι αγράμματοι και συμπεραίνουν ότι η μόρφωση, εκτός από κουραστική είναι και περιττή.
Δεν μπορούν να δουν, φυσικά, ότι πολύ λίγοι βγάζουν, τελικά, πολλά χρήματα μ’ αυτό τον τρόπο. Απλά ελπίζουν ότι μπορεί να το καταφέρουν και αυτοί.
