Dr. Wayne Dyer: Σχέσεις εξάρτησης και πώς να απαλλαγείτε από αυτές

Η ψυχολογική ανταμοιβή της εξάρτησης

Οι λόγοι που σας κρατούν προσκολλημένους σ’ αυτή την αυτομειωτική συμπεριφορά δεν είναι ιδιαίτερα πολύπλοκοι. Πιθανόν γνωρίζετε το αντάλλαγμα της εξάρτησης, ξέρετε όμως πόσο καταστροφικό είναι; Η εξάρτηση μπορεί να φαίνεται αβλαβής, στην πραγματικότητα όμως είναι ο εχθρός κάθε ευτυχίας κι ολοκλήρωσης.

Παραθέτουμε κάποια οφέλη που έχετε όταν παραμένετε σε μια κατάσταση εξάρτησης:

– Η εξάρτηση σας θέτει υπό την προστασία των άλλων και σας παρέχει προνόμια μικρού παιδιού, δηλαδή να μην είστε υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά σας. Και όντας εξαρτημένοι μπορείτε να φορτώσετε τα λάθη σας στους άλλους.

– Αν εξαρτιέστε απ’ τους άλλους, δεν είστε υποχρεωμένοι να προσπαθήσετε και να διακινδυνεύσετε την αλλαγή. Είστε ασφαλείς στηριζόμενοι σ’ αυτούς που θ’ αναλάβουν την ευθύνη για σας.

– Νιώθετε καλά με τον εαυτό σας επειδή ικανοποιείτε τους άλλους. Μάθατε ότι για να είστε καλοί πρέπει ν’ αρέσετε στη μαμά και τώρα τα υποκατάστατα της μαμάς σας εκμεταλλεύονται.

– Αποφεύγετε την ενοχή όταν συμπεριφέρεστε επικυρωτικά. Είναι ευκολότερο να συμπεριφέρεστε έτσι από το να εκ-μηδενίσετε την ενοχή.

– Δεν χρειάζεται να κάνετε επιλογές ή να πάρετε αποφάσεις για τον εαυτό σας. Ακολουθείτε το πρότυπο των γονιών, του/της συζύγου ή του ατόμου απ’ το οποίο εξαρτιέστε. Όσο πιστεύετε ό,τι πιστεύουν και νιώθετε ό,τι νιώθουν, δεν θα χρειαστεί να κοπιάσετε για να καθορίσετε πώς θα σκεφτείτε ή πώς θα νιώσετε.

– Αφού εκχωρείτε τα πάντα στους άλλους, είναι απλούστατα πολύ πιο εύκολο να είστε οπαδοί παρά ηγέτες. Κάνετε ό,τι σας λένε κι αποφεύγετε τις φασαρίες, έστω κι αν δεν σας αρέσει που νιώθετε οπαδός. Είναι πιο απλό από το να αναλάβετε τον κίνδυνο να είστε ο εαυτός σας. Η εξάρτηση είναι απαίσια, γιατί σας υποβιβάζει από τη θέση ενός ολοκληρωμένου, ανεξάρτητου ατόμου.

Τρόποι για ν’ απαλλαγείτε από την εξάρτηση

– Διατυπώστε την προσωπική σας «διακήρυξη της ανεξαρτησίας», στην οποία θα αναφέρετε πώς θέλετε να λειτουργείτε στις σχέσεις σας, όχι εκμηδενίζοντας το συμβιβασμό, αλλά σαρώνοντας αλύπητα κάθε εκμετάλλευση.

– Συζητήστε με κάθε άτομο που νιώθετε ότι είστε -ψυχολογικά εξαρτημένοι απ’ αυτό. Δηλώστε του την πρόθεση σας να λειτουργήσετε ανεξάρτητα, εξηγήστε του πώς νιώθετε όταν κάνετε κάτι απλώς από υποχρέωση. Είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να ξεκινήσετε, επειδή οι άλλοι πιθανόν να μην έχουν καν συνειδητοποιήσει πώς νιώθετε όντας εξαρτημένοι.

– Βάλτε στόχο σας ν’ αντιμετωπίσετε τα κυριαρχικά άτομα στη ζωή σας. Δοκιμάστε ξαφνικά να πείτε «Όχι, δεν το θέλω αυτό» κι ελέγξτε την αντίδραση που θα προκαλέσει στο άλλο άτομο η δήλωση σας αυτή.

– Κανονίστε μια συνάντηση με τον κυρίαρχο σύντροφο σας σε μια στιγμή όπου δεν θα νιώθετε ότι απειλείστε. Στη διάρκεια αυτής της συνάντησης εξηγήστε του πως μερικές φορές νιώθετε υποταγμένοι, ότι σας εκμεταλλεύεται κι ότι επιθυμείτε να καθορίσετε έναν κώδικα που θα του επιτρέπει να καταλαβαίνει πότε αισθάνεστε έτσι, ώστε να μη θίγετε όλη την ώρα αυτό το θέμα. Ένα απλό άγγιγμα του αυτιού, ή ο αντίχειρας στο στόμα θα σημαίνουν πως εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή νιώθετε υποταγμένοι.

– Τη στιγμή που νιώθετε να σας καταπιέζουν -ψυχολογικά πείτε το στον άλλο κι ύστερα αντιδράστε με τον τρόπο που εσείς θέλετε.

– Θυμίστε στον εαυτό σας ότι οι γονείς, οι σύζυγοι, οι φίλοι, τ’ αφεντικά, τα παιδιά κι όλοι οι άλλοι συχνά δεν εγκρίνουν τη συμπεριφορά σας, μα ότι αυτό δεν έχει καμιά σχέση με το τι είστε εσείς. Είναι δεδομένο ότι σε κάθε σχέση θα συναντήσετε την επιτίμηση. Αν την περιμένετε, τότε δεν θα σας επηρεάσει. Κατ’ αυτό τον τρόπο μπορείτε να εκμηδενίσετε πολλούς απ’ τους δεσμούς εξάρτησης που σας υποδουλώνουν συναισθηματικά.

– Ακόμη κι αν εσκεμμένα αποφεύγετε τα κυριαρχικά άτομα (γονείς, σύζυγο, αφεντικά, παιδί), εξακολουθείτε να ελέγχεστε απ’ αυτούς ακόμη κι όταν απουσιάζουν, αν νιώθετε συναισθηματική ακινητοποίηση εξαιτίας τους.

– Αν νιώθετε υποχρέωση να κάνετε μια επίσκεψη, αναρωτηθείτε αν εσείς θα θέλατε να σας επισκεφτεί κάποιος μόνο και μόνο επειδή νιώθει υποχρεωμένος. Αν όχι, τότε κάντε την ίδια παραχώρηση σ’ όσους μεταχειρίζεστε κατ’ αυτό τον τρόπο και κουβεντιάστε το μαζί τους. Δηλαδή, αντιστρέψτε τη λογική και δείτε πόσο πράγματι αναξιοπρεπής είναι μια σχέση που διατηρείται από υποχρέωση.

– Αποφασίστε να βγείτε από το ρόλο της εξάρτησης κάνοντας μια εθελοντική εργασία, διαβάζοντας,» προσλαμβάνοντας μπέιμπυ-σίτερ (έστω κι αν δεν μπορείτε ν’ ανταποκριθείτε οικονομικά), βρίσκοντας μια δουλειά από την οποία μπορεί να μην αμείβεστε καλά. Γιατί; Απλούστατα θα εκτιμήσετε τον εαυτό σας πολύ περισσότερο και αυτή η ανταμοιβή είναι κατά πολύ υψηλότερη σε χρήμα και σε χρόνο.

– Φροντίστε να είστε οικονομικά ανεξάρτητοι, δίχως δεσμεύσεις και χρέη. Είστε σκλάβοι αν χρειάζεται να ζητήσετε χρήματα. Αν κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, φροντίστε να κερδίζετε δικά σας με οποιονδήποτε δημιουργικό τρόπο μπορείτε να επινοήσετε.

– Αφήστε τους να φύγουν, αν θέλουν. Φύγετε κι εσείς! Σταματήστε να δίνετε διαταγές! Σταματήστε να δέχεστε διαταγές!

– Αναγνωρίστε την επιθυμία σας για μοναχικότητα και μην αισθάνεστε υποχρεωμένοι να μοιράζεστε καθετί που νιώθετε και γνωρίζετε με κάποιον άλλο. Είστε μοναδικό και ιδιαίτερο άτομο. Αν νιώθετε ότι πρέπει να μοιράζεστε τα πάντα, τότε δεν επιλέγετε και φυσικά είστε εξαρτημένοι.

– Επιτρέψτε στο παιδί σας να έχει το δωμάτιο του. Παραχωρήστε του ένα χώρο που να μπορεί να ελέγχει και στο βαθμό που αυτό δεν είναι βλαβερό, επιτρέψτε του να αποφασίζει για την οργάνωσή του. Το στρωμένο κρεβάτι δεν αποτελεί ένδειξη καλύτερης ψυχολογικής υγείας από το ξέστρωτο, έστω κι αν σας έχουν διδάξει το αντίθετο.

– Σε μια παρέα συναναστραφείτε και με άλλους ανθρώπους, πέρα απ’ το σύντροφο σας. Μη νιώθετε υποχρεωμένοι να είστε συνεχώς μ’ αυτό το άτομο. Χωριστείτε, μα όταν η παρέα διαλυθεί ξαναενωθείτε. Θα διπλασιάσετε έτσι τις γνώσεις και τις εμπειρίες σας.

– Αν εσείς θέλετε να πάτε στον κινηματογράφο κι ο σύντροφος σας να παίξει τένις, κάντε το. Δεχθείτε μεγαλύτερα διαστήματα αποχωρισμού και τότε οι στιγμές που θα είστε μαζί θα είναι πιο ευτυχισμένες και πιο γοητευτικές.

– Ταξιδέψτε μόνος ή με φίλους και μη νιώθετε προσκολλημένοι στο σύντροφο σας. Όταν επιστρέψετε θα νιώσετε πιο έντονα κοντά στο σύζυγο σας και θα έχετε επωφεληθεί εξίσου από τις χωριστές στιγμές σας.

– Να θυμάστε πάντα ότι δεν είστε υπεύθυνοι για την ευτυχία των άλλων. Οι άλλοι κάνουν τον εαυτό τους ευτυχισμένο. Έτσι, μπορείτε αληθινά να απολαύσετε τη συντροφιά κάποιου άλλου. Μα, αν νιώθετε ότι αποστολή σας είναι να κάνετε τους άλλους ευτυχισμένους, τότε είστε ένα εξαρτημένο άτομο, που αντίστοιχα θα νιώθετε θλίψη όταν οι άλλοι δυστυχούν. Ή, ακόμη χειρότερα, θα νιώθετε πως εσείς τους κάνατε δυστυχισμένους. Είστε υπεύθυνοι μόνο για τα συναισθήματά σας και το ίδιο ισχύει για όλους τους άλλους. Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματα σας εκτός από σας τους ίδιους.

– Θυμηθείτε ότι η συνήθεια δεν αποτελεί δικαιολογία για να κάνετε κάτι. Επειδή ακριβώς είστε υποταγμένοι στους άλλους, δεν επιτρέπεται να αφήνετε να συμβεί κάτι τέτοιο.

Η ουσία της αποτελεσματικής ζωής και ανατροφής των παιδιών είναι η ανεξαρτησία. Κατά τον ίδιο τρόπο, το σήμα κατατεθέν ενός πετυχημένου γάμου είναι η κατά το δυνατόν μικρότερη συγχώνευση των δύο συζύγων και μια εξαρχής συμφωνημένη αυτονομία και αυτοδυναμία. Κι ενώ μπορεί να νιώθετε πραγματικό φόβο προκειμένου να αποκολληθείτε απ’ την κατάσταση εξάρτησης, αν ρωτήσετε αυτούς από τους οποίους εξαρτιέστε συναισθηματικά, θ’ ανακαλύψετε προς μεγάλη σας έκπληξη ότι θαυμάζουν εκείνους που σκέφτονται κι ενεργούν για τον εαυτό τους. Μια ακόμη ειρωνεία. Θα εισπράξετε περισσότερο σεβασμό επειδή είστε ανεξάρτητοι, ιδιαίτερα απ’ αυτούς που προσπαθούν να σας κρατήσουν υποταγμένους.

Η οικογενειακή φωλιά είναι ένας όμορφος τόπος για ν’ αναπτυχθεί ένα παιδί, η εγκατάλειψή της όμως είναι ακόμη πιο όμορφη και έτσι είναι δυνατόν να την αντιληφθεί, τόσο αυτός που φεύγει όσο κι εκείνος που μένει.

ΠΗΓΗ: Εναλλακτική Δράση

Απάντηση