Ψηφιακοί βοηθοί ή κατάσκοποι;
Καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι φέρνουν ψηφιακούς βοηθούς, όπως την Αλέξα της Amazon, στα σπίτια τους, ένα ενδιαφέρον ερώτημα που προκύπτει είναι τι ακριβώς ακούν και καταγράφουν οι έξυπνοι ομιλητές. Παρότι η Amazon και η Google, οι κορυφαίοι πωλητές τέτοιων συσκευών, υπόσχονται πως οι βοηθοί τους επεξεργάζονται ήχους μόνο αφού οι χρήστες τους αποφασίσουν να τους ενεργοποιήσουν –πατώντας κάποιο κουμπί ή με εντολές όπως «Γεια, Αλέξα»–, οι δύο εταιρείες έχουν υποβάλει διάφορα αιτήματα ευρεσιτεχνίας που αναδεικνύουν μια σειρά από μελλοντικές δυνατότητες παρακολούθησης των χρηστών, χωρίς απαραίτητα τη συναίνεσή τους. Τα δεδομένα των χρηστών τους θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να προσδιοριστούν οι επιθυμίες και τα ενδιαφέροντά τους, οδηγώντας σε στοχευμένες διαφημίσεις και συστάσεις προϊόντων.
Σε μία από τις αιτήσεις πατέντας της, η Amazon περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά ένας «αλγόριθμος φωνητικής παρακολούθησης» σε διάφορες συσκευές της, αναλύοντας τον ήχο των χρηστών σχεδόν σε πραγματικό χρόνο όταν ανιχνεύει λέξεις όπως «μου αρέσει» ή «αγόρασα». Ενα διάγραμμα, που συμπεριλαμβάνεται στην αίτησή της, εξηγεί πώς μια απλή τηλεφωνική κλήση μεταξύ δύο φίλων θα μπορούσε να οδηγήσει στη λήψη προσφορών η εξατομικευμένων διαφημίσεων σχετικών με το περιεχόμενο της συζήτησης.
Ταυτόχρονα, σε αίτηση ευρεσιτεχνίας της Google, περιγράφεται πώς η τεχνολογία αναγνώρισης ήχου της εταιρείας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση ανηλίκων, ανιχνεύοντας τη φωνή και τις κινήσεις των παιδιών και παρέχοντας «φωνητική προειδοποίηση» σε περίπτωση που προβλέπει πως θα προβούν σε κάποια σκανταλιά. Σε άλλη αίτηση, η εταιρεία αναφέρει πως το λογισμικό αναγνώρισης φωνής των συσκευών της θα μπορούσε να προσδιορίσει τη διάθεση και την ιατρική κατάσταση των χρηστών της, χρησιμοποιώντας στοιχεία όπως τον τόνο της φωνής, ή τον ανιχνευόμενο ρυθμό αναπνοής.
Απαντώντας σε δημοσιεύματα για τις αιτήσεις ευρεσιτεχνίας της, «η Amazon διαβεβαιώνει πως παίρνει στα σοβαρά την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών», αναφέροντας πως οι αιτήσεις «στοχεύουν στο να διερευνήσουν τις πλήρεις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας και χρειάζονται πολλά χρόνια μέχρι να εγκριθούν», επιμένοντας πως δεν αντανακλούν απαραίτητα τις τρέχουσες εξελίξεις στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της. Η Google, με τη σειρά της, δηλώνει πως κανένα από τα προϊόντα της δεν χρησιμοποιεί την τεχνολογία ανίχνευσης ήχου για να προσδιορίσει τις κινήσεις και τη διάθεση των χρηστών, διαβεβαιώνοντας πως η τεχνολογία της εταιρείας «σχεδιάζεται με γνώμονα την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών».
«Σύστημα επιτήρησης»
Πράγματι, οι εταιρείες τεχνολογίας υποβάλλουν αιτήσεις για έναν αστρονομικό αριθμό πατέντων κάθε χρόνο, και πολλές τεχνολογίες δεν χρησιμοποιούνται ποτέ ή βρίσκονται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ωστόσο ο Τζέιμι Κορτ, πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής ομάδας Consumer Watchdog, η οποία δημοσίευσε τον Δεκέμβριο μελέτη για ορισμένες από τις αιτήσεις ευρεσιτεχνίας, δήλωσε πως «όταν διαβάσει κανείς προσεκτικά τις αιτήσεις, αντιλαμβάνεται πως ξεκάθαρα αφορούν μια τεχνολογία κατασκοπίας, ένα σύστημα επιτήρησης που θα εξυπηρετεί κυρίως τους διαφημιστές». «Οι εταιρείες», προσέθεσε ο Κορτ, «θα μπορούν με λεπτομέρεια να αναλύουν με ποιον τρόπο ζει ο καθένας στο σπίτι του».
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Γκάλοπ διαπίστωσε ότι, πλέον, το 22% των Αμερικανών χρησιμοποιεί συσκευές όπως το Google Home ή την Αλέξα της Αmazon. Η αυξανόμενη υιοθέτηση έξυπνων ηχείων σημαίνει ότι οι συσκευές, μερικές από τις οποίες περιέχουν κάμερες και μέχρι οκτώ μικρόφωνα, τοποθετούνται καθημερινά σε κουζίνες και υπνοδωμάτια, και χρησιμοποιούνται για να απαντούν σε ερωτήσεις, να ελέγχουν οικιακές συσκευές και να κάνουν τηλεφωνικές κλήσεις.
