Πόσο καλές είναι οι μέλισσες στα μαθηματικά;
Μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Science αποδεικνύει ότι οι μέλισσες μπορούν να αντιληφθούν την έννοια του μηδενός, μια ικανότητα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ότι την είχαν μόνο τα πιο εξελιγμένα είδη.
Το paper με τίτλο «Numerical ordering of zero in honey bees» είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Πανεπιστημίου RMIT στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, του Πανεπιστημίου της Τουλούζ στη Γαλλία και του Πανεπιστημίου Monash στο Clayton της Αυστραλίας.
«Πιστεύαμε από καιρό ότι μόνο οι άνθρωποι είχαν τη νοημοσύνη να αντιληφθούν την έννοια του μηδενός, όμως πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οι πίθηκοι και τα πουλιά έχουν επίσης την ικανότητα να το κάνουν. Αυτό που δεν γνωρίζαμε – μέχρι τώρα – είναι εάν τα έντομα μπορούν να αντιληφθούν την έννοια του μηδενός», δήλωσε ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου RMIT, Αντριάν Ντιέρ ().
Ο Dyer και οι συνεργάτες του σχεδίασαν μια σειρά από πειράματα για να ελέγξουν τη δυνατότητα των μελισσών να κατανοήσουν την έννοια του αριθμού μηδέν. Αρχικά, οι μέλισσες αξιολογήθηκαν ως προς την ικανότητά τους να κατανοούν τις έννοιες μικρότερο από και μεγαλύτερο από.
Έπειτα, οι ερευνητές αξιολόγησαν την έκταση στην οποία τα έντομα κατανοούσαν την έννοια του μηδενός σε σύγκριση με άλλα ζώα.
Και στο τελευταίο μέρος των πειραμάτων, οι ερευνητές εξέτασαν το κατά πόσο οι μέλισσες μπορούν να αντιληφθούν την έννοια του μικρότερο από χρησιμοποιώντας αριθμούς από το μηδέν ως το έξι.
Τα ευρήματα ήταν κάτι παραπάνω από εντυπωσιακά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μέλισσες όχι μόνο κατανόησαν τις έννοιες μεγαλύτερο από και μικρότερο από σε σχέση με ένα κενό ερέθισμα που αντιπροσωπεύει τον αριθμό μηδέν, αλλά ήταν επίσης σε θέση να τοποθετήσουν το μηδέν στη σωστή σειρά σε σχέση με άλλους αριθμούς.
Το συμπέρασμα της μελέτης;
Οι μέλισσες κατανοούν ότι το μηδέν είναι μικρότερο από το ένα, στο ίδιο επίπεδο με άλλα πρωτεύοντα. Οι ερευνητές αναρωτιούνται τώρα κατά πόσον αυτή η αριθμητική κατανόηση μπορεί να είναι κοινή με άλλα ζώα ή αν είναι αποτέλεσμα κάποιας εξέλιξης των μελισσών.
Η προηγούμενη έρευνα για τις μέλισσες είχε αποκαλύψει ότι οι επικονιαστές μπορούν να εκπαιδευτούν σε σύνθετες δεξιότητες από τους συνομήλικούς τους και να κατανοήσουν ακόμη και αφηρημένες έννοιες, όπως αυτές: ίδιες / διαφορετικές και πάνω / κάτω, που βασίζονται στις σχέσεις μεταξύ αντικειμένων.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό δεδομένου ότι ο εγκέφαλος της μέλισσας έχει περίπου 1 εκατομμύριο νευρώνες, σημαντικά μικρότερος αριθμός συγκριτικά με τους 86.000 εκατομμύρια νευρώνες που βρίσκονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
«Η ανακάλυψη ότι οι μέλισσες μπορούν να επιδείξουν τέτοια αντίληψη για την έννοια των αριθμών ήταν πραγματικά εκπληκτική δεδομένου του μικροσκοπικού εγκεφάλου τους. Οι μεγάλοι εγκέφαλοι δεν είναι επομένως απαραίτητοι για να κατανοήσουν τους αριθμούς. Την ικανότητα αυτή πιθανότατα να την μοιράζονται και πολλά άλλα ζώα», συμπέρανε ο εισηγητής της μελέτης, Δρ. Aurore Avarguès-Weber από το Πανεπιστήμιο της Τουλούζ στη Γαλλία.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου διαπίστωσαν ότι οι νευρώνες που βρίσκονται στο κεντρικό σύμπλεγμα των εγκεφάλων των μελισσών θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν και να συγκρατήσουν στη μνήμη τους, τις αλλαγές στην κατεύθυνση, την ταχύτητα και την απόσταση. Αυτό επιτρέπει στα έντομα να επιστρέψουν στα ‘σπίτια’ τους χρησιμοποιώντας την πιο γρήγορη διαδρομή.
Αυτή η νέα έρευνα για τις μέλισσες δημιουργεί πολλά νέα ερωτήματα και επίσης καθιστά σαφές ότι το μέγεθος και η πολυπλοκότητα του εγκεφάλου δεν καθορίζει πλήρως τη νοημοσύνη και, ειδικότερα, την αριθμητική ικανότητα.
