Φως στη σχέση παχυσαρκίας και αθηροσκλήρωσης έρχεται να ρίξει μια νέα μελέτη με επικεφαλής Έλληνες και Ελληνοκύπριους επιστήμονες στη Βρετανία, ανοίγοντας έτσι πιθανώς το δρόμο για μια νέα φαρμακευτική θεραπεία για την καρδιομεταβολική νόσο.
Η έρευνα, που έγινε σε παχύσαρκους ασθενείς με αθηροσκλήρωση, αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι ο λιπώδης ιστός απελευθερώνει ουσίες, οι οποίες μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν καταστάσεις των αιμοφόρων αγγείων που συνδέονται με τις καρδιομεταβολικές διαταραχές.
Με αυτό τον τρόπο, φωτίζεται η έως τώρα ελλιπώς κατανοητή σχέση ανάμεσα στην παχυσαρκία (γνωστό παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου) και στην παθογένεια των αρτηριών, κάτι που μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να βρουν νέες θεραπείες για τις καρδιαγγειακές και μεταβολικές νόσους, όπως η στένωση των στεφανιαίων αρτηριών, μια συχνή συνέπεια της αθηροσκλήρωσης.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ελληνοκύπριο καθηγητή καρδιολογίας Χαράλαμπο Αντωνιάδη, απόφοιτο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine».
Η μελέτη έδειξε ότι η παχυσαρκία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο λιπώδης ιστός του σώματος απελευθερώνει ουσίες (σηματοδοτικά μόρια), που με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν τη δομή και τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων.
Προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπίσει τόσο την ουσία Wnt όσο και το οξειδωτικό στρες από ένζυμα ως παράγοντες που συμβάλλουν στην αγγειακή νόσο, όμως μέχρι σήμερα παρέμεναν μυστήριο οι συγκεκριμένοι βιολογικοί μηχανισμοί μέσω των οποίων η παχυσαρκία ασκεί τον παθογόνο ρόλο της στις αρτηρίες και στα άλλα αιμοφόρα αγγεία.
Η νέα έρευνα αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι με αθηροσκλήρωση εμφανίζουν πολύ υψηλότερα επίπεδα μιας πρωτεΐνης (WNT5A) στο πλάσμα του αίματος τους, καθώς και αυξημένη παρουσία των υποδοχέων της ίδιας πρωτεΐνης στα τοιχώματα των αρτηριών τους.
Οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι τα υψηλότερα επίπεδα της εν λόγω πρωτεΐνης σχετίζονται με την ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας, ενός βασικού δείκτη για τη στένωση των αρτηριών στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο.
Η έρευνα έδειξε ότι η παχυσαρκία ενισχύει την απελευθέρωση της WNT5A από τον λιπώδη ιστό που περιβάλλει τα αιμοφόρα αγγεία, κάτι που με τη σειρά του αυξάνει επίσης το οξειδωτικό στρες.
«Ενώ γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια ότι η παχυσαρκία συνοδεύεται από υψηλό κίνδυνο για εμφράγματα και εγκεφαλικά, παραμένει άγνωστο πώς το λίπος στο σώμα μας μπορεί να προκαλέσει τόση βλάβη στα αγγεία μας», δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Αντωνιάδης.
«Η έρευνα αυτή, που διεξάχθηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Οξφόρδης, έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: έγινε εξ ολοκλήρου σε ανθρώπινες αρτηρίες και σε λιπώδη ιστό από 1.004 εθελοντές, που κρατήθηκαν ζωντανά έξω από το ανθρώπινο σώμα για το σκοπό των πειραμάτων».
«Με τη χρήση αυτής της πρωτοποριακής τεχνολογίας», πρόσθεσε, «ανακαλύψαμε μια ουσία που παράγεται στο λίπος μας, την WNT5A, που μπορεί να απελευθερώνεται στην κυκλοφορία, προκαλώντας σημαντική ζημιά στις αρτηρίες της καρδιάς. Περιγράψαμε πώς ακριβώς η ουσία αυτή προκαλεί τη βλάβη στα αγγεία μας και προτείνουμε τρόπους για να αντιστρέψουμε τα αποτελέσματα της».
Οι μελλοντικές προσπάθειες των επιστημόνων, σύμφωνα με τον κ. Αντωνιάδη, «εστιάζονται στο να αναπτύξουμε κάποιο φάρμακο που να μπορεί να τροποποιεί τη δράση της WNT5A, παρεμποδίζοντας τις καταστροφικές συνέπειες της παχυσαρκίας.
Μέχρι τότε όμως, πρέπει όλοι να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία, αφού είναι ο αποδεδειγμένος τρόπος για να προλάβουμε τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά.»
Πρώτος συγγραφέας της μελέτης είναι ο ελληνικής καταγωγής Ιωάννης Ακουμιανάκης (συνεργάτης του Χ.Αντωνιάδη στην Οξφόρδη και απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης), ενώ συμμετείχαν επίσης από το Τμήμα Καρδιαγγειακής Ιατρικής της Οξφόρδης οι Μάριος Μαργαρίτης, Αλέξης Αντωνόπουλος, Ευάγγελος Οικονόμου και Χρήστος Κοτανίδης, από το Κέντρο Διαβήτη, Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού της Οξφόρδης ο Κώστας Χριστοδουλίδης, από το Τμήμα Καρδιοθωρακικής Χειρουργικής της Οξφόρδης ο Γιώργος Κρασόπουλος, καθώς επίσης ο Δημήτρης Τούσουλης, καθηγητής καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
