Από τις μπλε χρωστικές στα γραπτά του διαδόχου του Αριστοτέλη στο Λύκειο, Θεόφραστου, έως την Ασία και το μπλε των εργαστηρίων κεραμικής του Ιράν και της Κίνας. Και από τις μυστικές συνταγές για το μπλε του Μεσαίωνα έως το YInMn, την ανόργανη μπλε χρωστική ουσία που ανακαλύφθηκε το 2009 από τον χημικό Μας Σουμπραμάνιαν και την ομάδα του στο Oregon State University, αλλά και το quantum blue, την τελευταία χρωστική που ανακαλύφθηκε από την Ελληνίδα εικαστικό Ολγα Αλεξοπούλου, μόλις πριν από δύο χρόνια στα εργαστήρια του Μπέρκλεϊ, ένα χρώμα φτιαγμένο από τις πιο καθαρές φθορίζουσες έγχρωμες ουσίες που μπορεί κανείς να βρει πάνω στη Γη, δηλαδή τους νανοκρυστάλλους quantum dots. Ολόκληρη η συναρπαστική διαδρομή του μπλε χρώματος στην ιστορία αυτού του πλανήτη, η μπλε γραμμή που μας ακολουθεί από την αρχαιότητα έως σήμερα, θα ξεδιπλωθεί αυτό το Σάββατο στο Μουσείο Ηρακλειδών.
Το κβαντικό μπλε συμπυκνωμένο σε φιαλίδιο, σαν πολύτιμο πετράδι.
Ο λόγος για το διεθνές Συμπόσιο για την Ιστορία, Τεχνολογία και Ερευνα του Μπλε Χρώματος, που διοργανώνεται με αφορμή την παρουσίαση του quantum blue στην έκθεση «Η μπλε ώρα» της Ολγας Αλεξοπούλου. Για πρώτη φορά θα βρεθούν στην Αθήνα κορυφαίοι ειδικοί του χρώματος από όλο τον κόσμο. Ανάμεσά τους, ο ίδιος ο Μας Σουμπραμάνιαν, αλλά και ο Τζέισον Χάρτλοβ, διευθύνων σύμβουλος της ηγετικής για τις κβαντικές κουκκίδες Nanosys, ο άνθρωπος που μεταξύ άλλων εφηύρε το optical mouse.
«Αυτή η επιστημονική και καλλιτεχνική συνάντηση ήταν το φυσικό επακόλουθο μετά το κβαντικό μπλε», μας είπε η Ολγα Αλεξοπούλου, που είχε την ιδέα του συμποσίου. «Μια συνάντηση όπου θα συμμετέχουν ιστορικοί και καλλιτέχνες, χημικοί και συντηρητές, άνθρωποι από όλο το φάσμα, τους οποίους, για διάφορους λόγους, έχει συνεπάρει το μπλε». Ο Κωνσταντίνος Μπέλτσιος (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) θα αναφερθεί στο κυανό του ελληνορωμαϊκού κόσμου και της Δύσης, ο Θωμάς Κατσαρός (Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο) θα επανεξετάσει την ονοματολογία των μπλε χρωστικών που περιγράφει ο Θεόφραστος από την Ερεσό, ενώ ο Γιώργης Μαγγίνης (Μουσείο Μπενάκη) θα ανιχνεύσει τη διαδρομή του κυανού χρώματος στα εργαστήρια κεραμικής του Ιράν και της Κίνας και στις παγκόσμιες αγορές. Ο Καόρι Τακαχάσι (Tokyo University of the Arts) θα επικεντρωθεί στο lime blue, τη συνθετική μπλε χρωστική ουσία της μεσαιωνικής περιόδου στην Ευρώπη, ο Γεώργιος Π. Μαστροθεόδωρος («Δημόκριτος») θα μιλήσει για τις κυανές χρωστικές στο πλαίσιο της ελληνικής μεταβυζαντινής θρησκευτικής ζωγραφικής, ενώ ο Σταμάτης Μπογιατζής (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) θα αναφερθεί στις «ταυτότητες» των χρωστικών.
Η Ολγα Αλεξοπούλου στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ.
Ο Στίβεν Πάτερσον, CEO της Derivan, θα εξετάσει πώς ανακαλύφθηκαν οι μπλε χρωστικές, όπως το κοβάλτιο, το cerulean, η (τεχνητή) ουλτραμαρίνα, η φθαλοκυανίνη, το μπλε μαγγάνιο, το ΥInMn και το quantum blue. Ο Μας Σουμπραμάνιαν (Πανεπιστήμιο του Ορεγκον) θα διατρέξει την ιστορία του μπλε YInMn, ενώ η Μαρία Χατζηδάκη (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) θα παρουσιάσει τα «blues», τρεις σύντομες μπλε ιστορίες: το μπλε με μαύρη υποζωγράφιση, ένα μπλε που αποδίδει χάρη στο μαύρο υπόστρωμά του, τη συνταγή για «λαζούρι» του ιερομονάχου Διονυσίου του εκ Φουρνά, μια συνταγή για μπλε που χάθηκε στη μετάφραση, και το κβαντικό μπλε της Ολγας Αλεξοπούλου, ένα μπλε που οφείλει το χρώμα του στις μικροσκοπικές κβαντικές κουκκίδες. Ο Τζέισον Χάρτλοβ, τέλος, θα αναφερθεί στη ζωγραφική με χρωστικές που όχι μόνο απορροφούν, αλλά εκπέμπουν φως, και θα μοιραστεί την ιστορία της ανάπτυξης της τεχνολογίας quantum dot, από την ανακάλυψή της στα εργαστήρια Bell, τη δεκαετία του 1980. Η είσοδος στο συμπόσιο είναι δωρεάν, αλλά ενθαρρύνεται η κράτηση θέσης.
Ο πρώτος πίνακας με Quantum Blue: το χρώμα του ουρανού μετά τη δύση.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν και στην έκθεση «Η μπλε ώρα» (έως τις 24 Νοεμβρίου), η οποία έχει την ιδιαιτερότητα ότι παρουσιάζει πίνακες που… δεν έχουν μπλε. «Το σκεπτικό προέρχεται από μια ιδέα που χρησιμοποιούσαν τα παλιά χρόνια οι μαθητευόμενοι ποιητές, οι οποίοι καλούνταν να γράψουν ένα ποίημα για το χιόνι χωρίς να χρησιμοποιήσουν τη λέξη “χιόνι”», εξηγεί η Ολγα Αλεξοπούλου. Ολο το μπλε της έκθεσης βρίσκεται συμπυκνωμένο σε ένα φιαλίδιο με το quantum blue, σαν πολύτιμο πετράδι.
