Στις εργαζόμενες γυναίκες που κατέχουν διδακτορικό ο μισθός τους είναι κατά 137% υψηλότερος σε σχέση με μια γυναίκα που δεν έχει λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ στους άνδρες το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 88%.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ (Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών) για το σύνολο του δείγματος – και ελέγχοντας για το φύλο, την ηλικία και την οικονομική δραστηριότητα – προκύπτει ότι στην περίπτωση όπου ο απασχολούμενος κατέχει διδακτορικό ή μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών ο μισθός του είναι διπλάσιος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει ολοκληρώσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση (e0.7=2.0).
Η αναλογία αυτή υποχωρεί στην περίπτωση όπου ο εργαζόμενος είναι πτυχιούχος πανεπιστημιακής σχολής, καθώς κυμαίνεται στο 66%.
Επιπλέον, το πτυχίο της ανώτατης εκπαίδευσης δεν επιφέρει σημαντική διαφοροποίηση στο μισθό μεταξύ των αποφοίτων ΤΕΙ και πανεπιστημιακών σχολών. Σύμφωνα με τους εκτιμημένους συντελεστές της παλινδρόμησης, το πτυχίο πανεπιστημίου αυξάνει μόλις κατά 4,1% τον μισθό έναντι των εργαζομένων που είναι απόφοιτοι ΤΕΙ (e(0.494-0.453)=1.041). Σε σχέση με τους εργαζόμενους με απολυτήριο Λυκείου, ο μισθός είναι υψηλότερος κατά 18,1% και 23,0% στους πτυχιούχους ΤΕΙ και πανεπιστημίων αντίστοιχα.
Στα άτομα με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, ο μισθός είναι σημαντικά χαμηλότερος. Ο μισθός των εργαζομένων με απολυτήριο Δημοτικού είναι κατά 14% υψηλότερος σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν ολοκληρώσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση. Αντίστοιχα, στα άτομα με απολυτήριο Γυμνασίου ο μισθός είναι υψηλότερος κατά 22%. Στα άτομα με απολυτήριο Λυκείου ο μισθός τους είναι κατά 35% υψηλότερος, ενώ αυξάνει επιπλέον κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες στη περίπτωση των εργαζομένων που έχουν σπουδάσει σε κάποιο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε κολέγια μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Εξετάζοντας διαχρονικά τη μεταβλητότητα του μισθού με το επίπεδο εκπαίδευσης προκύπτει ότι οι αποδοχές από την εργασία αυξάνονται με το επίπεδο εκπαίδευσης, αλλά με μικρότερη ένταση προς το τέλος της εξεταζόμενης περιόδου (Πίνακας 4.12 στο Παράρτημα). Για παράδειγμα, το 2016 ένας εργαζόμενος με διδακτορικό είχε διπλάσιο μισθό σε σχέση με κάποιον που δεν είχε πάει καθόλου σχολείο, με την αντίστοιχη αναλογία να κυμαίνεται στο 2,5 (+150%) το 2008.
Επίσης, ο μισθός εκείνων με διδακτορικές σπουδές το 2016 ήταν χαμηλότερος κατά 3,6% σε σχέση με τους εργαζόμενους που κατείχαν μεταπτυχιακό. Αντίστροφα, το 2008 οι διδάκτορες απολάμβαναν υψηλότερους μισθούς κατά 13,2% σε σχέση με τους κατόχους μεταπτυχιακού διπλώματος. Αυτή η εξέλιξη εξηγείται ενδεχομένως και με την αυξημένη πιθανότητα οι κάτοχοι διδακτορικών τίτλων να εργάζονται στο δημόσιο τομέα, όπου υπήρχαν ιδιαίτερα σημαντικές μειώσεις στα υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Στην περίπτωση των αποφοίτων πανεπιστημίου, ο μισθός το 2016 ήταν υψηλότερος κατά 56% σε σχέση με τα άτομα που δεν ολοκλήρωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση και μόλις κατά 2,3% μεγαλύτερος από τους αποφοίτους ΤΕΙ (από 93% και 4,7% αντίστοιχα το 2008). Σε σύγκριση με τους αποφοίτους Λυκείου, η προσαύξηση στον μισθό των πτυχιούχων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης υποχώρησε από 29,0% το 2008 σε 26,7% το 2016. Αντίθετα, στους πτυχιούχους ΤΕΙ η προσαύξηση στο μισθό σε σύγκριση με τους αποφοίτους Λυκείου αυξήθηκε από 23,2% το 2008 σε 23,9% το 2016.
Στα άτομα με μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση ο μισθός το 2016 ήταν υψηλότερος κατά 35% σε σχέση με εργαζόμενους που δεν αποφοίτησαν από καμία βαθμίδα εκπαίδευσης (υψηλότερα κατά 9,5% σε σχέση με τα άτομα με απολυτήριο Λυκείου), όταν το 2008 το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνονταν στο 60% (6,6% υψηλότερος μισθός σε σχέση με το Λύκειο). Ειδικά στα άτομα με απολυτήρια πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και Γυμνασίου, η διαφορά στο μισθό σε σχέση με τα άτομα που δεν ολοκλήρωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση έπαψε να είναι στατιστικά σημαντική το 2015 και 2016. Επομένως, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα να περιοριστούν οι προσαυξήσεις στις οικονομικές απολαβές που προκύπτουν λόγω εκπαίδευσης.
ΜΙΣΘΟΙ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΦΥΛΟ
Με βάση τις εκτιμήσεις προκύπτει ότι στις εργαζόμενες γυναίκες που κατέχουν διδακτορικό ο μισθός τους είναι κατά 137% υψηλότερος σε σχέση με μια γυναίκα που δεν έχει λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ στους άνδρες το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 88%. Στην περίπτωση όπου μια εργαζόμενη είναι απόφοιτη πανεπιστημίου, ο μισθός είναι υψηλότερος κατά 91% συγκριτικά με μια γυναίκα που δεν ολοκλήρωσε τη Δημοτική εκπαίδευση και αντίστοιχα υψηλότερος κατά 4,9% σε σχέση με μια εργαζόμενη που είναι απόφοιτη ΤΕΙ. Αντίστοιχα στους άνδρες με πανεπιστημιακή εκπαίδευση, η ποσοστιαία διαφορά σε σχέση με τους εργαζόμενους που δεν έχουν ολοκληρώσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση κυμαίνεται στο 53%, ενώ η διαφορά σε σχέση με τους απασχολούμενους που είναι απόφοιτοι ΤΕΙ περιορίζεται στο 2,2%.
Σε σύγκριση με τους αποφοίτους Λυκείου, οι γυναίκες απολαμβάνουν υψηλότερες αμοιβές κατά 28,1% εάν έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και κατά 22,1% εάν είναι απόφοιτες ΤΕΙ. Αντίστοιχα στους άνδρες, οι διαφορές περιορίζονται στο 16,5% για τους πτυχιούχους πανεπιστημιακών σπουδών και στο 14,0% στους απόφοιτους ΤΕΙ.
Επομένως, αν και στις γυναίκες ο μισθός είναι χαμηλότερος σε σχέση με τους άνδρες (όπως αποτυπώνεται στις εμπειρικές εκτιμήσεις από το χαμηλότερο σταθερό όρο), η αξία των σπουδών – βάσει των αποδοχών από την εργασία – είναι υψηλότερη από τους άνδρες.
Η επίδραση των μεταβλητών ελέγχου, όπως η ηλικία, η μόνιμη εργασία και η οικονομική κατάσταση, δεν διαφέρει ουσιαστικά μεταξύ των φύλων. Εξαίρεση αποτελεί η οικογενειακή κατάσταση, η οποία φαίνεται να επιδρά ισχυρότερα στους μισθούς των ανδρών από ότι στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, οι έγγαμοι άνδρες έχουν υψηλότερο μισθό σε σχέση με τους άγαμους κατά 11,9%, ενώ η αντίστοιχη προσαύξηση για τις παντρεμένες γυναίκες περιορίζεται σε 5,2%.
Η σύγκριση μεταξύ των φύλων δεν εμφανίζει σημαντική διαφοροποίηση διαχρονικά. Οι συντελεστές κυμαίνονται σε πιο χαμηλό επίπεδο το 2016 σε σχέση με το 2008 τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Για παράδειγμα, στις εργαζόμενες γυναίκες που κατέχουνδιδακτορικό ο μισθός τους το 2016 είναι κατά 89% υψηλότερος σε σχέση με κάποια που δεν έχει λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση (από 126% το 2008), ενώ στους άνδρες το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 77% (από 107% το 2008). Μεταξύ των βαθμίδων ανώτατης εκπαίδευσης, η προσαύξηση στους αποφοίτους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης έναντι των πτυχιούχων ΤΕΙ υποχώρησε στους άνδρες από 5,2% το 2008 στο 1,6% το 2016 και στις γυναίκες από 4,2% στο 3,1% αντίστοιχα.
