Με τον όρο «ψυχαγωγικά μαθηματικά» ορίζουμε τα μαθηματικά που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία και αναψυχή και όχι για έρευνα και εφαρμογή σε επαγγελματικές δραστηριότητες. Με εξαιρέσεις, δεν υπάρχει τίποτα διασκεδαστικό στον περιπτερά της γειτονιάς όταν δίνει ρέστα ή στον πολιτικό μηχανικό όταν υπολογίζει παραμέτρους για την κατασκευή ενός κτιρίου ή στον στατιστικό όταν «αποκωδικοποιεί» τα αποτελέσματα ενός ερωτηματολόγιου σε αξιοποιήσιμα συμπεράσματα. Στον αντίποδα, κάθε είδους γρίφοι και σπαζοκεφαλιές έχουν μεγάλη δημοφιλία. Δικαίως, καθώς οξύνουν την αναλυτική σκέψη, ασκούν τις νοητικές ικανότητες και πολύ συχνά αποτελούν μοναδική εισαγωγή και ταυτόχρονα ερέθισμα σε περίπλοκες μαθηματικές έννοιες, κυρίως όμως γιατί δεν ενέχουν σε καμία περίπτωση το στοιχείο του εξαναγκασμού και προσφέρουν ατόφια διασκέδαση.
Τα ψυχαγωγικά μαθηματικά αγκαλιάζουν κάθε μαθηματικό πεδίο, γεωμετρία, άλγεβρα, ανάλυση, θεωρία γράφων, πιθανότητες, συνδυαστική απαρίθμηση κ.τ.λ. Αυτό που αφορά τις γραμμές του παρόντος κειμένου είναι η Λογική. Αληθείς, ψευδείς προτάσεις, λογικές πράξεις, συνεπαγωγή και ισοδυναμία. Έννοιες που ο ανθρώπινος νους τα θέτει εκούσια σε εφαρμογή σε καθημερινή βάση. Πάντα; Οι αντιρρήσεις είναι εύλογες και ο λόγος είναι ότι η πραγματικότητα πολλές φορές δεν επιδέχεται δίτιμες τιμές αλήθειας. Πολύ συχνά δεν μπορούμε με ασφάλεια να αποφανθούμε τι είναι αληθές και τι όχι.
Η Αριστοτέλεια Λογική σε όρους άσπρου-μαύρου στέκεται ανάποδα από την πραγματικότητα γιατί διαφορετικά δεν μπορεί να σταθεί όρθια. Αφορά τον τύπο που τον στέλνει η σύζυγος στο φούρνο με την οδηγία: «Πήγαινε στο φούρνο να πάρεις μια φραντζόλα ψωμί, αν έχει αυγά πάρε μια δωδεκάδα και έλα σπίτι!» και δεν γύρισε ποτέ.
Για ένα τέτοιο τύπο η σύζευξη είναι πολύ σοβαρή υπόθεση και με τέτοιους τύπους συντίθεται το σύμπαν των λογικών προβλημάτων. Λογικά προβλήματα, πληροφοριοπροβλήματα, μεταπροβλήματα που θέτουν το λύτη σε ρόλο ντετέκτιβ χωρίς όπλο με μοναδικό εργαλείο το ξυράφι του Όκαμ και μια επιμονή στην «απόδοση» δικαιοσύνης.
Μια τέτοια συλλογή προβλημάτων στο πλαίσιο μίνι χιουμοριστικών ιστοριών θα βρείτε στο βιβλίο του Θανάση Δρούγα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bookstars, με τίτλο Μαθη…μαγικοί γρίφοι λογικής και παραπέμπει στο ομώνυμο ιστολόγιο με συναφή θεματολογία. Τα προβλήματα του βιβλίου δεν απαιτούν μαθηματικό υπόβαθρο παρά μόνο την επιμονή και την τετράγωνη σκέψη σας, υπόσχονται να σας ανταμείψουν με ποιοτικό χρόνο διασκέδασης.
