Η τελευταία αλλαγή στη νομοθεσία για τις άδειες άνευ αποδοχών έγινε με το νόμο 4823/2021. Πρόκειται για μια προσθήκη η οποία έρχεται να συμπληρώσει το ν. 1566/85 σε όσα προέβλεπε για τις άδειες άνευ αποδοχών.
Η προσθήκη σε όσα ισχύουν είναι η παρακάτω:
Άδεια χωρίς αποδοχές που χορηγείται, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να παραταθεί πέρα από πέντε (5) σχολικά έτη. Λύεται αυτοδικαίως η υπηρεσιακή σχέση του εκπαιδευτικού, αν εκείνος δεν προβεί σε ανάληψη καθηκόντων, εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της ως άνω χορηγηθείσας σε αυτόν άδειας
Η παραπάνω προσθήκη έρχεται να συμπληρώσει όσα ισχύουν με το ν. 1566/85
Άδειες χωρίς αποδοχές 1. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση του αρμόδιου κεντρικού υπηρεσιακού συμβουλίου, μπορεί να χορηγείται σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης άδεια χωρίς αποδοχές μέχρι τη λήξη του σχολικού έτους, όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι ιδίως θεραπεία δυσίατων ασθενειών του ίδιου του εκπαιδευτικού ή των μελών της οικογένειάς του, αντιμετώπιση δύσκολων περιπτώσεων εγκυμοσύνης, τοκετού και μητρότητας, ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών, ανάγκη προσωρινής εγκατάστασης στο εξωτερικό.
2. Άδεια χωρίς αποδοχές, που χορηγείται σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να παραταθεί πέρα από τρία σχολικά έτη. «Κατ’ εξαίρεση στους Κύπριους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς συζύγους αυτών η άδεια χωρίς αποδοχές μπορεί να παραταθεί για 2 επιπλέον σχολικά έτη, στην περίπτωση εγκατάστασής τους στην Κύπρο.»
Μέγιστη διάρκεια άδειας άνευ αποδοχών
Παράλληλα υπάρχει πρόσφατη διευκρινιστική εγκύκλιο που έχει εκδώσει το υπουργείο Παιδείας κατόπιν ερωτήματος της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Αν. Μακεδονίας-Θράκης για τη μέγιστη διάρκεια άδειας άνευ αποδοχών των εκπαιδευτικών.
Η εγκύκλιος διευκρινίζει ότι:
Οι άδειες, όμως, των παρ. 3 και 4 του άρθρου 51 του Υ.Κ. χορηγούνται ανεξάρτητα των διατάξεων του ν. 1566/1985 ως ειδικές διατάξεις που ρυθμίζουν διακριτές ιδιαίτερες περιπτώσεις.
Στο σημείο αυτό, όμως, κρίνουμε σκόπιμο να σας αναφέρουμε ότι το αρμόδιο όργανο χορήγησης της άδειας οφείλει να εξετάσει εάν η αιτούμενη άδεια κατ’ ουσίαν αφορά σε συνέχιση της ίδιας άδειας, οπότε και θα πρέπει να μην προβεί στη χορήγηση της όταν υπερβαίνει τη μέγιστη επιτρεπτή διάρκειά της.
Για παράδειγμα, σε εκπαιδευτικό που έχει λάβει άδεια με βάση τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 51 του ν. 3528/2007 συνολικής διάρκειας 10 ετών, (ήτοι τη μέγιστη επιτρεπτή διάρκειά της), κατόπιν αποδοχής θέσης σε υπηρεσία ή φορέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε διεθνή οργανισμό, δεν δύναται να χορηγηθεί επιπλέον άδεια άνευ αποδοχών, (π.χ. με βάση τις διατάξεις του άρθρου 16 περ. Ε’ του ν. 1566/1985 και της παρ. 2 του άρθρου 51 του Υ.Κ. για εγκατάσταση στο εξωτερικό ή άλλο «τυπικό ή παρεπόμενο της απασχόλησης» λόγο), στην περίπτωση που ο εκπαιδευτικός συνεχίζει να απασχολείται στην ίδια (ή άλλη) υπηρεσία στο εξωτερικό, καθώς εάν χορηγηθεί άδεια άνευ αποδοχών σε αυτήν την περίπτωση πρόκειται κατ’ ουσίαν για καταστρατήγηση α) των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 51 του ΥΚ, και – ενδεχομένως – β) των διατάξεων περί απαγόρευσης της πολυθεσίας του άρθρου 1, παρ. 1 του ν. 1256/1985 (ΦΕΚ 65 Α ́).
Άδειες άνευ αποδοχών: Ισχύουν και για τους νεοδιόριστους – Εγκύκλιος
Εγκύκλιο με διευκρινίσεις για τις άδειες άνευ αποδοχών στους μόνιμους και τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς, απέστειλε το Υπουργείο Παιδείας. Οπως διευκρινίζει λοιπόν, άδεια χωρίς αποδοχές δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να παραταθεί πέρα από πέντε (5) σχολικά έτη, ενώ λύεται αυτοδικαίως η υπηρεσιακή σχέση του εκπαιδευτικού, αν εκείνος δεν προβεί σε ανάληψη καθηκόντων, εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της ως άνω χορηγηθείσας σε αυτόν άδειας.
Επίσης διευκρινίζεται ότι δεν τίθεται ζήτημα διαφοροποίησης της αντιμετώπισης της αίτησης χορήγησης μακροχρόνιας άδειας άνευ αποδοχών των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών από τους λοιπούς εκπαιδευτικούς
Η εγκύκλιος
Αναφορικά με την άδεια άνευ αποδοχών σε εκπαιδευτικούς σας αναφέρουμε τα ακόλουθα:
Α. Αυτοδίκαιη λύση υπαλληλικής σχέσης σε περίπτωση μη ανάληψης εντός 1 μηνός από χορήγηση μακροχρόνιας άδειας άνευ αποδοχών
Με τις διατάξεις του άρθρου 171 του ν. 4823/2021 (ΦΕΚ 136 Α΄/03.08.2021) προστέθηκε εδάφιο στην υποπαρ. 2, παρ. Ε΄ του άρθρου 16 του ν. 1566/1985 (Α΄ 167) περί αυτοδίκαιης λύσης της υπηρεσιακής σχέσης του/της εκπαιδευτικού, στην περίπτωση μη ανάληψης καθηκόντων του/της εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της χορηγηθείσας μακροχρόνιας άδειας άνευ αποδοχών.
Ως εκ τούτου, για την άδεια άνευ αποδοχών στους/στις μόνιμους/ες εκπαιδευτικούς οι ειδικές διατάξεις της περίπτωσης Ε΄ του άρθρου 16 του ν. 1566/1985 (Α΄ 167), όπως ισχύουν, διαμορφώνονται ως εξής:
«1. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση του αρμόδιου κεντρικού υπηρεσιακού συμβουλίου, μπορεί να χορηγείται σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης άδεια χωρίς αποδοχές μέχρι τη λήξη του σχολικού έτους, όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι ιδίως θεραπεία δυσίατων ασθενειών του ίδιου του εκπαιδευτικού ή των μελών της οικογενείας του, αντιμετώπιση δύσκολων περιπτώσεων εγκυμοσύνης, τοκετού και μητρότητας, ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών, ανάγκη προσωρινής εγκατάστασης στο εξωτερικό.
2. Άδεια χωρίς αποδοχές που χορηγείται, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να παραταθεί πέρα από πέντε (5) σχολικά έτη. Λύεται αυτοδικαίως η υπηρεσιακή σχέση του εκπαιδευτικού, αν εκείνος δεν προβεί σε ανάληψη καθηκόντων, εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της ως άνω χορηγηθείσας σε αυτόν άδειας.». Σημειώνεται ότι για την αυτοδίκαιη λύση της υπαλληλικής σχέσης των εκπαιδευτικών της ανωτέρω περίπτωσης, η οικεία Δ/νση Εκπ/σης του/της εκπαιδευτικού εκδίδει διαπιστωτική πράξη που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Β. Χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών σε νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς
Περαιτέρω, από τις διατάξεις του ισχύοντος Υπαλληλικού Κώδικα που κυρώθηκε με το ν. 3528/2007 – που εφαρμόζεται σε υπαλλήλους ή λειτουργούς του κράτους ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (μεταξύ των οποίων και στους/στις μόνιμους/ες εκπαιδευτικούς) οι οποίοι κατά τη συνταγματική ή νομοθετική πρόβλεψη διέπονται από ειδικές γι’ αυτούς διατάξεις, μόνο για όσα θέματα δεν ρυθμίζονται από τις ειδικές γι’ αυτούς διατάξεις – και δη από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 51 και 53 παρ. 1 αυτού, ως ισχύουν, και με αφορμή το σχετικό ερώτημα Περιφερειακής Δ/νσης Π.Ε. & Δ.Ε., προκύπτει ότι δεν ορίζεται κάποιο κώλυμα ή διαφορετική αντιμετώπιση για τους νεοδιόριστους υπαλλήλους/εκπαιδευτικούς, εκτός από την περίπτωση της παρ. 3, άρθρο 51 του ν. 3528/2007 (άδεια άνευ αποδοχών έως 6 έτη λόγω συζύγου που υπηρετεί σε υπηρεσία στο εξωτερικό) για την οποία υπάρχει ρητή αναφορά στις διατάξεις του νόμου (της παρ. 3 του άρθρου 51).
Συνεπώς, εν γένει (ήτοι, εκτός από την περίπτωση της άδειας της παρ. 3, άρθρο 51 του ν. 3528/2007) δεν τίθεται ζήτημα διαφοροποίησης της αντιμετώπισης της αίτησης χορήγησης μακροχρόνιας άδειας άνευ αποδοχών των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών από τους λοιπούς εκπαιδευτικούς
Τι ισχύει για τις μακροχρόνιες άδειες εκπαιδευτικών – Μέχρι πότε υποβάλλονται οι αιτήσεις
Στο ν. 4926/2022 θεσπίστηκε ο έγκαιρος χρονικός προγραμματισμός της υποβολής αιτήσεων αδειών για τις περιπτώσεις που οι εκπαιδευτικοί και τα μέλη ΕΕΠ-ΕΒΠ της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης γνωρίζουν εκ των προτέρων το λόγο της αιτούμενης άδειας, όπως συμβαίνει για τις άδειες με ή χωρίς αποδοχές σχετικά με την ανατροφή τέκνων, την ειδική προστασία της μητρότητας, τις διευκολύνσεις για οικογενειακούς λόγους και την υπηρεσιακή εκπαίδευση.
Ειδικότερα, οι διατάξεις του άρθρου 125 (Προγραμματισμός χορήγησης αδειών σε εκπαιδευτικούς και μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) του ν. 4926/2022 (ΦΕΚ 82 Α΄/20.04.2022) ορίζουν ότι:
Άρθρο 125
Προγραμματισμός χορήγησης αδειών σε εκπαιδευτικούς και μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Αιτήσεις εκπαιδευτικών και μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.) της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη χορήγηση, με ή χωρίς αποδοχές, μακροχρόνιων, πλέον των είκοσι (20) ημερών, αδειών σχετικών με την ανατροφή τέκνων, την ειδική προστασία της οικογένειας και της μητρότητας, τις διευκολύνσεις για οικογενειακούς λόγους, την υπηρεσιακή εκπαίδευση, την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών και την ανάγκη προσωρινής εγκατάστασης στο εξωτερικό υποβάλλονται το αργότερο έως την 31η Μαΐου εκάστου έτους, η απόφαση χορήγησής τους εκδίδεται το αργότερο έως την 30ή Ιουνίου, και αφορά σε χρονικό διάστημα εντός του αμέσως επόμενου σχολικού έτους.
Τρεις εξαιρέσεις
Το πρώτο εδάφιο δεν εφαρμόζεται αν
α) η ιδιότητα του εκπαιδευτικού ή μέλους Ε.Ε.Π. ή μέλους Ε.Β.Π. αποκτάται μετά την 31η Μαΐου,
β) είναι αντικειμενικά αδύνατος ο προγραμματισμός του χρονικού διαστήματος, στο οποίο αφορά η αιτούμενη άδεια, όπως σε περιπτώσεις που δικαιολογούνται από λόγους υγείας ή από άλλους εξαιρετικούς λόγους που ανακύπτουν μετά την 31η Μαΐου και
γ) οι εκπαιδευτικοί ή τα μέλη Ε.Ε.Π. ή τα μέλη Ε.Β.Π. έχουν αποσπαστεί σε εξωδιδακτικές θέσεις.
Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί
Οι εκπαιδευτικοί και τα μέλη ΕΕΠ-ΕΒΠ υποβάλλουν την αίτησή τους και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στην υπηρεσία τους, ήτοι στη Δ/νση Εκπ/σης που υπηρετούν, τα οποία – εφόσον οι αιτούντες απασχολούνται με απόσπαση κλπ – αποστέλλονται αμέσως στην υπηρεσία της (οργανικής) θέσης των αιτούντων.
Η απόφαση χορήγησης της άδειας εκδίδεται αρμοδίως από την υπηρεσία στην οποία ανήκουν (οργανικά) οι εκπαιδευτικοί και τα μέλη ΕΕΠ-ΕΒΠ τον Ιούνιο, η οποία ενημερώνει αμελλητί την υπηρεσία στην οποία απασχολείται ο/η εκπαιδευτικός ή μέλος ΕΕΠ-ΕΒΠ ή στην οποία θα απασχοληθούν (π.χ. με μετάθεση, με απόσπαση) το επόμενο σχολικό έτος.
Ποιες άδειες αφορά
Αιτήσεις εκπαιδευτικών και μελών ΕΕΠ και ΕΒΠ για:
- μακροχρόνιες άδειες, με ή χωρίς αποδοχές, πλέον των 20 ημερών,
- άδειες σχετικές με την ανατροφή τέκνων,
- την ειδική προστασία της οικογένειας και της μητρότητας,
- διευκολύνσεις για οικογενειακούς λόγους,
- την υπηρεσιακή εκπαίδευση,
- την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών και
- την ανάγκη προσωρινής εγκατάστασης στο εξωτερικό
