Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εμφανέστατες πλέον, και αυξάνεται συνεχώς η ένταση τους.
Σίγουρα απαιτούνται αρκετά φιλόδοξες και γρήγορες ενέργειες για να μειώσουμε την επίδραση της κλιματικής αλλαγής και το μένος των επιπτώσεών της.
Η πρώτη ευρεία αξιολόγηση των λύσεων που βασίζονται στον ωκεανό, δείχνει ότι πρέπει να στραφούμε προς την θάλασσα και τους ωκεανούς.
Η μελέτη αυτή εξετάζει την υλοποιησιμότητα δεκατριών εφαρμογών μείωσης του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα (CO2), την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης των ωκεανών ή/και τη μείωση των επιπτώσεων όπως η οξίνιση των ωκεανών και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας.
Όπως αναφέρουν, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που εκμεταλλεύονται τις θάλασσες είναι οι πιο ελπιδοφόρες. Επίσης, αρκετές από τις τοπικές ενέργειες για την διατήρηση και την αποκατάσταση των θαλασσών τις χαρακτήρισαν ως μέτρα που δεν θα πρέπει να μετανιώνουμε για αυτά (no-regret measures), τα οποία πρέπει να εφαρμοστούν σε μεγαλύτερη κλίμακα όσο πιο άμεσα γίνεται.
Ανάμεσα στα συμπεράσματα τους βλέπουμε και ότι καταλήγουν ότι υπάρχει μία μεγάλη αβεβαιότητα για τα υπόλοιπα μέτρα, η οποία τους εμποδίζει από το να προτείνουν την εφαρμογή χωρίς να διεξάγουν περαιτέρω έρευνες.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Marine Science, σαν ένα μέρος της συλλογής “Successes at the Interface of Ocean, Climate and Humans”. Η μελέτη επισημαίνει τους συμβιβασμούς και τα ζητήματα διακυβέρνησης που σχετίζονται με όλες τις λύσεις, και τονίζει ότι το μεγαλύτερο όφελος θα προκύψει από το συνδυασμό των παγκόσμιων και των τοπικών ενεργειών μέσω πολιτικών συνεργασίας.
Τα σχέδια που έχουν τεθεί για την μείωση των εκπομπών CO2, από την συνθήκη του Παρισιού του 2015, δεν είναι ικανά ώστε να διατηρηθεί η παγκόσμια θερμοκρασία σε επίπεδα κατώτερα από την αύξηση των 20 βαθμών Κελσίου που υπήρξε σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Παρά το γεγονός ότι οι ωκεανοί κατέχουν έναν εξέχον ρόλο στην ρύθμιση του κλίματος, οι σχετικές λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής που σχετίζονται με τους ωκεανούς, έχουν τραβήξει ελάχιστα την προσοχή σε σχέση με τις επίγειες λύσεις.
Όπως αναφέρει ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Dr. Jean-Pierre Gattuso, του Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) της Γαλλίας, “ο ωκεανός ήδη απομακρύνει το 25% του CO2 που έχει παράγει ο άνθρωπος, και μπορεί να απομακρύνει και να αποθηκεύσει ακόμα περισσότερο. Ωστόσο δεν είναι προς το παρόν διαθέσιμα αρκετά στοιχεία σχετικά με το ποιες ωκεανικές επεμβάσεις θα λειτουργήσουν καλύτερα για την μείωση της κλιμάκωσης και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής”.
Θέλοντας να καλύψουν αυτό το κενό που υπήρχε, ο Gattuso και μία διεθνής ομάδα ειδικών σε συνεργασία με το Ocean Solutions Initiative έκαναν μία αξιολόγηση δεκατριών μέτρων, παγκόσμιας και τοπικής κλίμακας.
Αυτά χωρίστηκαν σε 4 κατηγορίες:
- μείωση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων του διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
- αύξηση των αναλογίων την ηλιακής ακτινοβολίας που ανακλάται πίσω στο διάστημα
- προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων
- χειρισμός των βιολογικών και οικολογικών προσαρμογών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Η ομάδα ανέλυσε τις δυνατότητες κάθε μέτρου να μειώσει τους τρεις κλιματικούς δείκτες: τη θέρμανση των ωκεανών, την οξίνιση των ωκεανών και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Εκτός αυτών έλαβαν υπόψη τους και την τεχνολογική ετοιμότητα, τα οφέλη, τα μειονεκτήματα, την σχέση κόστους αποτελεσματικότητας και την διαχειρισιμότητα τους.
Επίσης εξέτασαν τις δυνατότητες του κάθε μέτρου για την μείωση των επιπτώσεων στα κύρια θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, οι αρκτικοί βιότοποι, κ.ά..
Η μετάβαση στις ωκεανικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατέκτησε μία ξεχωριστή θέση στην μελέτη, αφού έδειξε ότι διαθέτει τις προοπτικές να αντιμετωπίσει άμεσα τα αίτια της κλιματικής αλλαγής.
Όπως ανέφερε ο Dr. Alexandre Magnan του Institute for Sustainable Development and International Relations της Γαλλίας, και συγγραφέας της μελέτης, “Όχι μόνο τα παράκτια αιολικά πάρκα, η ωστική ενέργεια και άλλες ωκεανικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν πολύ μεγάλες δυνατότητες στην μείωση των εκπομπών άνθρακα, αλλά είναι και οικονομικά αποδοτικές και έτοιμες να υλοποιηθούν σε μεγάλη κλίμακα”.
Μέρος της μελέτης αποτέλεσαν και οι τοπικές ενέργειες, στις οποίες αναγνωρίστηκε ότι αν και είχαν μέτρια αποτελεσματικότητα είναι αρκετά σημαντικές.
Η αποκατάσταση και η προστασία της χλωρίδας των παράκτιων περιοχών για την ενίσχυση της απορρόφησης τον διοξειδίου και η μείωση των εκπομπών είναι ήδη εφικτοί, και με λίγα μειονεκτήματα.
Κάποια άλλα μέτρα βρέθηκαν να έχουν αρκετά υψηλές προοπτικές στην αντιμετώπιση των παραγόντων που μετρούν οι κλιματικοί δείκτες που είχαν ορίσει, αλλά δεν είναι εύκολα υλοποιήσιμα.
Μία αρκετά μεγάλη και μόνιμη παρέμβαση στο περιβάλλον που θα προωθούσε την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα, και/ή την ουδετεροποίηση των ωκεανών, είναι η προσθήκη αλκαλικών υλικών στον ωκεανό.
Όπως καταδεικνύει όμως ο Gattuso, θα πρέπει να συνυπολογιστούν η υλοποιησιμότητα και τα οφέλη, όπως και το οικονομικό κόστος και το αντίκτυπο προς το περιβάλλον, με την εξόρυξη ή την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων αλκαλικών υλικών που θα διανεμηθούν παγκοσμίως, όπως και το αντίκτυπο στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Τεράστιες ποσότητες διοξειδίου θα μπορούσαν να απομακρυνθούν εφαρμόζοντας λιπάσματα σιδήρου στον ωκεανό, αυξάνοντας έτσι τον πληθυσμό του φυτοπλαγκτόν. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα ήταν αρκετά δύσκολο να υλοποιηθεί και ακόμα πιο δύσκολη η διαχείριση του.
Μία άλλη λύση παρουσιάζει την εφαρμογή αφρού στην επιφάνεια του ωκεανού ώστε να ενισχυθεί η ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας. Η δράση όμως αυτής της ενέργειας θα διαρκούσε μόνο όσο ο αφρός θα παρέμενε στην θέση του, δηλαδή από μερικές ημέρες μέχρι μερικούς μήνες, και σίγουρα θα είχε κάκιστη επίδραση στην χλωρίδα και την πανίδα.
Όπως δήλωσε ο Magnan, στην μελέτη αυτή δείχνει ότι όλα τα μέτρα συνεπάγονται συμβιβασμούς και οι αποφάσεις που θα πρέπει να παρθούν θα πρέπει να λάβουν υπόψη το κόστος, τα οφέλη και την διαχειρισιμότητα τους. Οι δυνατότητες αυτών των μεθόδων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ μεγάλες.
