Σε ένα από τα πιο καυτά μέρη της Γης, κατά μήκος ενός άνυδρου τμήματος της περιοχής Αφάρ της Ανατολικής Αφρικής, μπορείτε να σταθείτε στο ακριβές σημείο όπου, βαθιά υπόγεια, η ήπειρος χωρίζεται.
Οι τεκτονικές πλάκες της αφρικανικής ηπείρου αποτελούν αντικείμενο μελέτης εδώ και αρκετές δεκαετίες, αλλά νέες δορυφορικές μετρήσεις βοηθούν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη μετάβαση αυτή και προσφέρουν πολύτιμα εργαλεία για τη μελέτη της σταδιακής γέννησης ενός νέου ωκεανού.
«Αυτό είναι το μόνο μέρος στη Γη όπου μπορείτε να μελετήσετε πώς η ηπειρωτική ρήξη γίνεται ωκεάνια ρήξη», δήλωσε ο Κρίστοφερ Μουρ, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος χρησιμοποιεί δορυφορικό ραντάρ για την παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας στην Ανατολική Αφρική που σχετίζεται με το χώρισμα της ηπείρου.
Τα τελευταία 30 εκατομμύρια χρόνια, η αραβική τεκτονική πλάκα απομακρύνεται από την Αφρική, μια διαδικασία που δημιούργησε την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν ανάμεσα στις δύο συνδεδεμένες χερσαίες μάζες. Αλλά η πλάκα της Σομαλίας στην Ανατολική Αφρική επίσης απομακρύνεται από την πλάκα Νούμπιαν, κατά μήκος της Ανατολικής Αφρικής.
Οι τρεις πλάκες χωρίζονται με διαφορετικές ταχύτητες. Η αραβική πλάκα απομακρύνεται από την Αφρική με ρυθμό περίπου μιας ίντσας (2,54 εκατοστά) ετησίως, ενώ οι δύο αφρικανικές πλάκες χωρίζονται ακόμη πιο αργά, μεταξύ μισής ίντσας έως 0,2 ίντσες (12,7 εκ, με 5,08 εκ.) ετησίως, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Ο νέος ωκεανός θα δώσει στους γεωλόγους μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία να καταλάβουν πώς συμβαίνει αυτό το φαινόμενο. Ενώ οι τεκτονικές πλάκες της Γης κινούνται συνεχώς, οι επιστήμονες δεν ξέρουν τι είναι αυτό που κάνει αυτές τις τρεις να απομακρύνονται η μία από την άλλη.
Αν και η περιοχή είναι ένα ιδανικό εργαστήριο για τη μελέτη της ηπειρωτικής ρήξης, το περιβάλλον δεν την καθιστά εύκολη.
«Είναι γνωστή ως η κόλαση του Δάντη», εξηγεί η Σύνθια Έμπινγκερ, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο Tulane στη Νέα Ορλεάνη, η οποία έχει διεξάγει πολλές στην περιοχή Αφάρ. «Η πιο καυτή κατοικημένη πόλη στην επιφάνεια της Γης είναι εκεί. Οι θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας συχνά φτάνουν τους 130 βαθμούς Φαρενάιτ και στους 95 βαθμούς τη νύχτα».
Μερικές από τις έρευνες της Έμπινγκερ στον τομέα επικεντρώθηκαν σε μια τεράστια ρωγμή 35 μιλίων που άνοιξε στην έρημο της Αιθιοπίας το 2005. Η βίαιη αποκόλληση ισοδυναμούσε με εκατοντάδες χρόνια κίνησης τεκτονικών πλακών που προέκυψε σε λίγες μόνο ημέρες.
