Το έργο TRACeD απευθύνεται σε κορίτσια, νέες, γονείς, δημόσιες αρχές και επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες σε γυναίκες και επιζώσες διαδικτυακής βίας.
Στο πλαίσιο διερεύνησης των εκπαιδευτικών αναγκών των παραπάνω ομάδων, πραγματοποιήθηκαν 80 συνεντεύξεις με παιδιά, έφηβες και μαθήτριες, καθώς και 36 ομάδες εστιασμένης συζήτησης (focus groups) με γονείς, δασκάλους και επαγγελματίες στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Κύπρο και τη Σλοβενία.
Το κύριο συμπέρασμα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου 2022, είναι η ανάγκη εκπαίδευσης όλων των ομάδων, κυρίως δε των γονέων, των δασκάλων και των παιδιών.
Κύρια ευρήματα:
● Παιδιά: Σύμφωνα με την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων, οι μαθητές και οι μαθήτριες δεν εκπαιδεύονται στο σχολείο για θέματα διαδικτυακής βίας. Πολλά κορίτσια αναφέρουν ότι δεν θα μιλούσαν στους γονείς, τους φίλους, τις φίλες ή τις δημόσιες αρχές, αν βίωναν περιστατικό διαδικτυακής βίας, ιδίως αν συνδεόταν με ερωτικό περιεχόμενο, γιατί φοβούνται ότι θα υποστούν κριτική. Επιπλέον, τα παιδιά μοιράστηκαν πως δεν ξέρουν με ποιον τρόπο μπορούν να βοηθήσουν επιζώντες και επιζώσες περιστατικών διαδικτυακής βίας.
● Γονείς: Οι γονείς θεωρούν πως η αντιμετώπιση της διαδικτυακής βίας είναι μεγάλη πρόκληση, καθώς αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά είναι πιο εξοικειωμένα με την τεχνολογία, σε σχέση με τους ίδιους/τις ίδιες. Παρότι οι γονείς θεωρούν ότι είναι αναγκαία η επίβλεψη των παιδιών κατά την πλοήγηση στο διαδίκτυο, ορισμένοι/ες αναφέρουν πως ο γονικός έλεγχος της διαδικτυακής παρουσίας ενδέχεται να βλάψει τη σχέση τους με τα παιδιά. Οι μέθοδοι ελέγχου που χρησιμοποιούνται ποικίλλουν και οι περισσότεροι γονείς μοιράστηκαν ότι έχουν χρησιμοποιήσει, τουλάχιστον μία φορά, μεθόδους παρακολούθησης της διαδικτυακής δραστηριότητας των παιδιών τους.
● Εκπαιδευτικοί: Οι δάσκαλοι/ες αισθάνονται ότι ενδέχεται να υπερβούν την αρμοδιότητά τους, αν κληθούν να συνδράμουν τις μαθήτριες και τους μαθητές στην αντιμετώπιση περιστατικού διαδικτυακής βίας. Παράλληλα, αναγνωρίζουν την ανάγκη βελτίωσης των ψηφιακών τους δεξιοτήτων. Όσον αφορά τα σχολικά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου, οι εκπαιδευτικοί επισημαίνουν ότι είναι ανεπαρκή και τονίζουν την αναγκαιότητα υιοθέτησης κοινών κατευθυντήριων γραμμών και πρωτοκόλλων.
● Επαγγελματίες: Επαγγελματίες που εργάζονται με κορίτσια και νέες πιστεύουν ότι τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες για τις μαθήτριες και τους μαθητές, ώστε να τους/τις υποστηρίξουν στην αντιμετώπιση περιστατικών διαδικτυακής βίας. Επιπλέον, οι επαγγελματίες ανησυχούν ότι κυριαρχεί το αίσθημα ατιμωρησίας των δραστών.
Συμπεράσματα:
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η διαδικτυακή βία είναι ένα σύγχρονο ζήτημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του Covid-19 συνέβαλαν στην αυξημένη χρήση της τεχνολογίας και την εξάπλωση της διαδικτυακής βίας, την αναπαραγωγή έμφυλων στερεότυπα (π.χ. ως προς το γυναικείο σώμα ή την υποτίμηση των γυναικών) και τη σεξιστική ρητορική μίσους.
Επικρατούν διαφορετικές απόψεις για την επάρκεια του θεσμικού πλαισίου προστασίας από τη διαδικτυακή βία. Ορισμένοι/-ες συμμετέχοντες και συμμετέχουσες πιστεύουν ότι είναι επαρκές, ενώ άλλοι και άλλες υποστηρίζουν ότι απουσιάζει η έμφυλη διάσταση και το θεσμικό πλαίσιο είναι αναποτελεσματικό. Με βάση τα παραπάνω, υποστηρίζουν πως χρειάζεται να υιοθετηθεί ένα πληρέστερο πλαίσιο από τις αρχές για την αντιμετώπιση της διαδικτυακής βίας.
Οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες επισημαίνουν την έλλειψη πόρων και τεχνογνωσίας, καθώς οι κοινωνικές υπηρεσίες είναι ήδη επιβαρυμένες, ενώ το προσωπικό τους στερείται εμπειρίας και γνώσεων για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
Τα σχολεία χρειάζεται να υιοθετήσουν ένα πρόγραμμα μαθημάτων, που να περιλαμβάνει τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, την ταυτότητα φύλου και την προώθηση του σεβασμού. Οι μαθήτριες και οι μαθητές δεν ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, τους μηχανισμούς αναφοράς και τις διαθέσιμες υπηρεσίες στήριξης ως προς τα περιστατικά διαδικτυακής βίας.
https://mailchi.mp/433c124ec92f/newsletter-5653548?e=9305bf9dbb
